Szlak ten, stanowiący przedłużenie Szlaków Papieskich w Małopolsce, został wytyczony w oparciu o dokumenty i relacje uczestników wypraw ks. Karola Wojtyły w latach 50-tych XX. wieku. Prowadzi przez południowe tereny powiatów: jasielskiego, krośnieńskiego i sanockiego, z Magury Wątkowskiej do Komańczy. Szczególnie interesuje turystów pieszych, pragnących zrozumieć sens stwierdzenia Papieża Jana Pawła II „…wiele tym górom zawdzięczam…”.

Plansze i tablice z siecią szlaku, usytuowane w miejscowościach tradycyjnie odwiedzanych przez turystów i pielgrzymów, przedstawiają również odcinki dotychczas w terenie nie oznakowane, będące swoistym wyzwaniem dla doświadczonych i wytrwałych piechurów. Na tablicach zaznaczono także miejsca związane z późniejszymi pobytami ks. Kardynała Karola Wojtyły w Beskidzie Niskim i z pielgrzymką Papieską w roku 1997.

Beskid Niski był miejscem licznych wędrówek ks. Karola Wojtyły. Pierwsza wędrówka miała miejsce w 1952 roku,  której brała udział kilkuosobowa grupa przyjaciół. Łagodny krajobraz, cisza pozwalająca się wsłuchać w przyrodę, ciekawa historia łemkowskiej kultury, burzliwe dzieje przygranicznych terenów, oraz inspirująca osoba św. Jana sprawiły, że Karol Wojtyła często przemierzał te tereny i wracał myślami do tych miejsc kiedy był papieżem.

Szlak Papieski na Podkarpaciu

W gminie Dukla Szlak Papieski biegnie szlakiem czerwonym:

Chyrowa – Pustelnia św. Jana z Dukli w Trzcianie – Góra Cergowa – Dukla – Lubatowa

Istnieje również możliwość wędrówki z Pustelni św. Jana z Dukli:

– żółtym szlakiem łącznikowym, którym również wędrował ks. Karol,  przez Łazy Teodorowskie, Chyczki, Kardasz do Dukli, lub

– drogą nr 19 do Sanktuarium św. Jana z Dukli,

następnie przez most na Jasiołce, i żółtym szlakiem przez Cergową, Cergową-Zakluczynę do „Złotej Studzienki”, na szczyt Góry Cergowej i dalej czerwonym szlakiem w stronę Lubatowej.

Miejscowości gminy Dukla związane z papieskimi wędrówkami: 

Chyrowa – w roku 1952 po raz pierwszy nocowała grupa „Wujka”, następnie 12 sierpnia 1953 roku rozbiła biwak obok cerkwi, w której rankiem dnia następnego ks. Karol Wojtyła odprawił mszę świętą.Wydarzenie to upamiętnia pamiątkowy obelisk wzniesiony w maju 2005 r. przez jasielskich turystów.

Pustelnia Św. Jana – w książce pamiątkowej zachował się wpis ks. Karola Wojtyły z dnia 8.IX.1952; „Niech Święty Jan z Dukli raczy błogosławić ks. Karolowi Wojtyle, Janinie Daniec, mgr Jerzemu Bukowskiemu, Janowi Kraus, Maciejowi Krobickiemu i Januszowi Riegerowi”. Kserokopia wpisu znajduje się na ścianie we wnętrzu kaplicy.

Dukla – Ks. Karol Wojtyła odwiedzał miasteczko w roku 1952, wtedy odprawił tu mszę św. i zatrzymał się na nocleg. Będąc kardynałem, w roku 1967 przebywał jakiś czas w Dukli, odwiedzając Pustelnię św. Jana na Zaśpicie i wspinając się na Cergową, Piotrusia i okoliczne szczyty. Jako papież przybył „papamobilem” do Dukli z lądowiska w Łężanach w dniu 9 czerwca 1997 r. Przed udaniem się do klasztoru bernardynów na spoczynek modlił się i wygłosił przemówienie przy grobie św. Jana z Dukli, a następnie zaintonował Apel Jasnogórski i udzielił licznie zebranym wiernym błogosławieństwa.

Na placu przed kościołem św. Jana z Dukli stoi pomnik św. Jana z Dukli i Jana Pawła II.

Cergowa 716 m n.p.m – malownicza góra, na zboczach, której znajduje się tzw. „Złota Studzienka” – miejsce związane z osobą św. Jana z Dukli, kilkakrotnie odwiedzane przez Karola Wojtyłę.

Więcej informacji w na stronie LOT „Beskid Niski”: http://www.beskidniski.org.pl/szlaki/papieski/papieski.htm

Szlak winny nawiązuje do dawnych tradycji handlu węgrzynem na trasie prowadzącej z Krosna przez Duklę, Barwinek lub Jaśliska, Słowację na Węgry.
Szlakiem tym kupcy przez setki lat przewozili tysiące beczek z węgrzynem. Trakt wiódł z Tokaju przez Sarospatak, Satoraljaujhely, Trebisov, Michalovce, Humenne oraz Bukowsko, Zarszyn, Besko, Rymanów, a także Jaśliska, Duklę do Krosna. Na handlu węgierskim winem bogaciło się wiele miast i kupców.

W 1588 roku Zygmunt III Waza nadał Dukli prawo składu wina. Przywilej ten między innymi nakładał na kupców obowiązek pozostawienia w mieście całego towaru, aż do wyprzedania. Oznaczało to, że nie mogli handlować winem poza jego obrębem. Spowodowało to, że Dukla stała się konkurentem handlowym dla Żmigrodu i Krosna. Dopiero uniwersał poborowy, który ukazał się w 1589 r., stwierdzający, że Wina wszystkie na szynk by innemi drogami nie szły, jeno temi na Jaśliska, na Duklę, stawiał Duklę przed rywalizującymi miastami: Krosnem i Żmigrodem.

Szlak architektury drewnianej

Szlak przebiega przez teren Podkarpacia dziewięcioma trasami, o łącznej długości 1202 km. Najczęściej spotykanymi obiektami są drewniane cerkwie. Nie brak jednak cennych, zabytkowych kościołów i pięknej zabudowy wiejskiej. Spotkać można także stare dworki oraz obiekty zabytkowej techniki.

Trasy Szlaku Architektury Drewnianej:

Trasa nr I Krośnieńsko-Brzozowska – 134 km (Wietrzno)

Trasa nr II Sanocko-Dynoska – 80 km

Trasa nr III Ustrzycko-Leska – 118 km

Trasa nr IV Sanocko-Dukielska – 113 km (Chyrowa, Olchowiec)

Trasa nr V Przemyska – 67 km

Trasa nr VI Lubaczowska – 189 km

Trasa nr VII Rzeszowsko-Jarosławska – 133 km

Trasa nr VIII Jasielsko-Dębicko-Ropczycka  – 136 km

Trasa nr IX Tarnobrzesko-Niżańska – 232 km

Przez Beskid Niski fragmentami prowadzą trasy Krośnieńsko – Brzozowska, Sanocko – Dukielska oraz Jasielsko-Dębicko-Ropczycka.

Szlak Architektury Drewnianej w Gminie Dukla:

Trasa nr I Krośnieńsko –Brzozowska: Wietrzno

Trasa nr IV Sanocko-Dukielska: Chyrowa, Olchowiec

Więcej informacji o szlaku: http://sad.podkarpackie.travel/

Ponadto drewniane cerkwie i łemkowskie chyże można zobaczyć w Zawadce Rymanowskiej. 

150-kilometrowy szlak międzyregionalny szlak łączący Krosno i Stropkov na Słowacji. Na jego trasie znajdują się  najcenniejsze świątynie chrześcijańskie (kościoły i cerkwie) i judaistyczne oraz  miejsca otaczane kultem przez dawnych i obecnych mieszkańców Beskidu Niskiego. Przemierzając szlak podziwiać można piękną przyrodę, zabytkowe miasta, uzdrowiska oraz kulturę pogranicza.

Na szlaku znajduje się 28 miejscowości  z 35 zabytkowymi obiektami.

Projekt powstał w wyniku współpracy powiatu krośnieńskiego ze słowackim okręgiem Stropkov oraz związkiem gmin „Zielone Beskidy”.

Przebieg szlaku: Stropkov -Krusinec -Vyskovce -Vislava -Olsavka -Bukowce -Staskovce -Vladica – Gribov -Kozuchovce -Mirola -Bodruzal -Krajna Polana -Nizny Komarnik -Vysny Komarnik – BarwinekTrzciana(Pustelnia Św. Jana z Dukli)- Dukla (kościoły: farny i OO. Bernardynów) – Chyrowa (drewniana cerkiew) – Wietrzno – (kościół drewniany) – Krosno (kościoły: farny i OO. Franciszkanów) – Miejsce Piastowe (kościół i klasztor OO. Michalitów – sanktuarium) – Iwonicz (kościół drewniany) – Klimkówka (drewniane kościoły: parafialny i pw. Świętego Krzyża) – Rymanów (kościół farny, ruiny synagogi) – Bałucianka (drewniana cerkiew) – Królik Polski (kościół drewniany) – Jaśliska (kościół -sanktuarium).

Szlak świątyń Karpackich Polska-Słowacja


SZLAK ŚWIĄTYŃ KARPACKICH POGRANICZA POLSKO-SŁOWACKIEGO – przewodnik

Szlak Świątyń Karpackich został wyróżniony w Konkursie Ford Motor Company na najlepszy projekt roku 2002.

ścieżka edukacyjna po Dukli

Ścieżka dydaktyczna została opracowana przez nauczycielki biologii i historii dukielskiego LO im. Św. Jana z Dukli. Ma ona na celu kształtowanie proekologicznych postaw mieszkańców i turystów jak również uwrażliwienie na otaczający nas bogaty i różnorodny świat fauny i flory. Poprzez wnikliwą obserwację przyrody w terenie poznajemy walory historyczne, kulturowe i przyrodnicze Dukli.

Środki dydaktyczne potrzebne na ścieżce: sprzęt służący do obserwacji w terenie: lupy, atlasy roślin i zwierząt, klucze do oznaczenia roślin, taśmy miernicze, skala porostowa i przewodniki historyczne.

Czas trwania: 5-6 godzin

Na wszystkich przystankach obserwujemy porosty nadrzewne

  1. Rozpoznajemy plechy morfologiczne przy pomocy lup:

– proszkowate

– skorupiaste

– listkowate

– krzaczkowate.

  1. na podstawie skali porostowej oceniamy stopień skażenia powietrza SO2
  2. oceniamy wymagania życiowe porostów
  3. dyskusja – dlaczego porosty służą do bioindykacji

Przebieg trasy:

Przystanek 1: Kościół klasztorny OO. Bernardynów pw. Św. Jana z Dukli i kompozycja rzeźbiarska „Krzyż Pojednania”

Przystanek 2: Mszaki na murach otaczające klasztor.

Przystanek 3: Cmentarz wojenny

Przystanek 4: Ekologiczne składowisko odpadów komunalnych

Przystanek 5: Aleja robinii akacjowej

Przystanek 6: Park dukielski: stawy, stanowisko czosnku niedźwiedziego, mostek z przepustem,szklarnia i kotłownia

Przystanek 7: Pałac dukielski

Przystanek 8: Oczyszczalnia ścieków

Przystanek 9: Pomnik przyrody – dąb szypułkowy w Cergowej

Przystanek 10: Synagoga i cmentarz żydowski

Przystanek 11: Kościół parafialny pw. Św. Marii Magdaleny

Przystanek końcowy: Góra Cergowa

Ścieżka “Droga do zdrowia” rozpoczyna się przy obiektach MOSiR Dukla, zlokalizowanych przy ul. Armii Krajowej. W ofercie MOSiR Dukla można skorzystać z wielu form aktywnego spędzania wolnego czasu:

boisko do piłki nożnej,

boisko do koszykówki, a zimą lodowisko

korty tenisowe,

plac zabaw z drewnianymi urządzeniami do ćwiczeń,

tyrolka,

boisko do piłki plażowej,

pumptrack,

hala sportowa,

siłownia,

sauna.

Dalej ścieżka wiedzie do węzła z żółtym szlakiem pieszym Dukla-Chyrowa (Główny Szlak Beskidzki) w kierunku tzw. “Trójkąta”. Kolejny przystanek znajduje się po prawej stronie drogi szutrowej. “Siłownia pod chmurką” jest wyposażona w sześć urządzeń do ćwiczeń, które dostosowane są do pracy nad różnymi partiami ciała. Aby dotrzeć do ostatniego punktu na ścieżce, należy kierować się żółtym szlakiem prowadzącym betonowymi płytami w górę.

Po prawej stronie dróżka odbija na polanę, na której znajdują się następujące elementy:

  1. Ścieżka zdrowia, na której znajdują się drewniane urządzenia do ćwiczeń;
  2. Kącik edukacyjny, w którym można dowiedzieć się o atrakcjach turystycznych gminy Dukla, o osobliwościach przyrodniczych i najczęściej występujących grzybach i drzewach w Beskidzie Dukielskim;
  3. Punkt wypoczynkowy, na który składają się altana i ognisko;
  4. Podest widokowy, z którego można podziwiać panoramę Dukli.
Schemat miejsca rekreacyjno-wypoczynkowego Chyczki

Ścieżka ma na celu upowszechnianie zdrowego trybu życia i aktywnej formy spędzania wolnego czasu zarówno młodych jak i starszych mieszkańców i turystów. Dodatkowo realizacja projektu przy żółtym szlaku pieszym uatrakcyjnia go, jak również daje schronienie turystom w razie załamania pogody. Miejsce wypoczynkowe na łonie natury z dala od ruchliwej ulicy, spełnia również funkcję edukacyjną.

Zapraszamy mieszkańców i turystów do aktywnego wypoczynku na “Drodze do zdrowia”!

Zapraszamy do wysłuchania wywiadu z Jackiem Koszczanem, prezesem Stowarzyszenia na Rzecz Ochrony Dziedzictwa Żydów Ziemi Dukielskiej – Sztetl Dukla, przeprowadzonym w 2019 roku przez Leorę Tec. Jacek opowiada, jak zrodziła się jego pasja do historii Dukli, w szczególności tej niszowej, związanej z kulturą żydowską. Jacek kolekcjonuje pamiątki po żydowskich mieszkańcach Dukli, które m.in. można oglądać w Muzeum w Nowym Żmigrodzie. Działa również na rzecz zachowania pamięci o społeczności żydowskiej, opiekując się synagogą, kirkutami oraz mogiłą zbiorową na Błudnej w Barwinku.

Wywiad z Jackiem Koszczanem, jaki i z innymi Polakami, działającymi na rzecz zachowania pamięci o Żydach, powstał w ramach projektu The Neshoma Project, którego twórcą jest Leora Tec.

Link do wywiadu znajduje się poniżej:

https://neshomaproject.org/video-blog/2019/04/02/jacek-koszczan?fbclid=IwAR342JYsFs81z3ioIoIqvZgb7rcyZn01KXoaG7nh8UUTBUmHiDJoggwmhuk

Jest to najdłuższy w polskich górach szlak turystyki jeździeckiej, wytyczony przez PTTK w 2000 r. Liczy 400 km, zaczynając się w Brennej w Beskidzie Śląskim, a kończąc w Wołosatym w Bieszczadach ioznaczony jest kolorem pomarańczowym. Na pokonanie szlaku w całości trzeba spędzić 14 dni w siodle. Trasę podzielono na 14 etapów obowiązujących przy zdobywaniu odznaki PTTK.

Odcinek Transbeskidzkiego Szlaku Konnego przebiegający przez tereny gminy Dukla stanowi 10 etap Kotań – Lipowiec, który przebiega przez:

Kotań – Huta Polańska – Krempna – Polany –Olchowiec – Wilsznia – Smereczne – Tylawa – Zyndranowa – Lipowiec (Stanica – u P. Józefa Kuśnierza)

Więcej informacji: https://gtj.pttk.pl/index.php/szlaki-konne/szlaki-konne-glowne/transbeskidzki-szlak-konny-pttk/

Długość szlaku czerwonego: 8,5 km

Szlak czerwony MTB „Przez Franków” to atrakcyjna trasa dedykowana miłośnikom kolarstwa górskiego o zmiennym profilu i zmiennej nawierzchni. Powstała przy współpracy Gminy Dukla i Nadleśnictwa Dukla.

Rozpoczyna się w Wietrznie przy Domu Ludowym i prowadzi przez przysiółek Wietrzna Banię, Zboiska, Duklę, Nadole, a kończy się na węźle z gminnym szlakiem niebieskim na drodze Teodorówka-Pałacówka w okolicach Wzgórza 534.

Trasa w większości prowadzi przez leśne tereny. Mijając siedzibę OSP Wietrzno szlak skręca w lewo kierując się w stronę zabytkowego drewnianego kościoła z XVIII w. pw. św. Michała Archanioła.

Po pokonaniu 200 m szlak skręca w prawo i dróżką po „płytkach” prowadzi do drogi asfaltowej. Skręcając w lewo znaki kierują do kolejnej drogi asfaltowej Wietrzno-Kobylany. Trasa skręca w prawo w drogę wśród zabudowań, prowadzącą do Łęk Dukielskich. Po około 500 m skręcając w lewo rozpoczyna się droga szutrowa. Po 1 kilometrze szlak skręca w prawo w polną drogę prowadzącą w teren leśny. Trasa prowadzi w pobliżu potoka, który trzeba pokonać w bród.

ŁAZY – KURHANY

Cmentarzysko kurhanowe położone jest w południowo wschodniej części Łęk Dukielskich, na terenie przysiółka “Łazy”. Zajmuje rozległy stok wzniesienia o wysokości 374 m n.p.m. Pierwotnie było złożone z kilkunastu kopców, z których dziesięć zostało przebadanych w 1959 i 1969 roku przez dra. Józefa Jankowskiego, dyrektora Muzeum Regionalnego w Krośnie. Rozmiary nasypów były zróżnicowane, mniejsze miały 3-3,5 m średnicy i wysokości ok. 40 cm, większe zaś 6-6,5 m średnicy i 60 cm wysokości. Dwa z zachowanych do dziś kopców posiada średnicę około 15 m i wysokość 1,5 m.

Pod nasypami odkryto bardzo dużo fragmentów pradziejowych naczyń glinianych, a w jednym z kurhanów natrafiono także na ślady palenisk. Nie odkryto natomiast śladów pochówków.

Obszar cmentarzyska jest wpisany do rejestru zabytków i jest prawnie chroniony.

Zjeżdżając w Zboiskach ze wzniesienia przy leśniczówce szlak przecina się z żółtą trasą „Przez Łazy”, prowadząc dalej przez mostek i odbijając w prawo przez teren leśny. Szlak na polanie delikatnie odbija w prawo wprowadzając w kolejny leśny kompleks. Dalej prowadzi w pobliżu najwyższego wzniesienia w Dukli – Frankowa, na którym w latach 60. i 70. XX znajdowała się skocznia narciarska.

SKOCZNIA NARCIARSKA NA FRANKOWIE

Została ona zbudowana w drugiej połowie lat 60. XX wieku przez lokalną firmę Zakład Naprawczy Mechanizacji Rolnictwa w Dukli oraz w dużej mierze dzięki inicjatywie i determinacji Tadeusza Ciuły, Stanisława Habrata oraz wkładowi pracy młodzieży. W końcu lat 60. i w latach 70. XX wieku bardzo często korzystano ze skoczni K30 i organizowano na niej lokalne konkursy skoków narciarskich, organizowano nawet lokalne turnieje czterech skoczni, które obejmowały także obiekty w Sanoku, Iwoniczu-Zdroju i Zagórzu. Ówczesny rekord skoczni wynosił 35 m. W kolejnych latach obiekt ten został jednak zniszczony przez wandali, którzy zdemolowali wieżę sędziowską i drewniany najazd. Pierwszy konkurs odbył się w 1968 r, natomiast ostatni rozegrał się w 1980 roku. Skoczkowie dukielscy to m.in.: Leszek Zając, Kazimierz Wójcik, Stanisław Malczewski, Bogdan Głód.


Czerwonym szlakiem MTB “Przez Franków” dojeżdżamy do niebieskiego Szlaku Rowerowego Gminy Dukla, na drodze Teodorówka-Pałacówka w okolicach Wzgórza 534.

Jeżeli lubicie leśne trasy z naturalnymi atrakcjami, ale także z historycznymi ciekawostkami, ten szlak będzie idealny na rowerową przygodę!