Trasa nr 2 Gminy Dukla zielony szlak

Mszana skrzyżowanie  – Ropianka – Olchowiec – Wilsznia – Smereczne – Tylawa skrzyżowanie z drogą do Mszany

Długość szlaku: ok.15 km

Początek trasy na skrzyżowaniu w Mszanie, jedziemy w kierunku Olchowca później na Ropiankę obejrzeć rezerwat “Wadernik” utworzony w celu ochrony naturalnego stanowiska cisa pospolitego oraz unikatowych roślin jak np. storczyk szerokolistny, wawrzynek wilcze łyko, znajduje się tu również studencka chatka klubu turystycznego z Warszawy (czynna sezonowo).

Ropianka- Olchowiec (5-ty km)
z Ropianki jedziemy do Olchowca, jest to niewielka wioska łemkowska położona w dolinie rzeki Wilszni u podnóża Baraniego, Jasieniowa, północnego ramienia Kurego i górującego Horbu. Przy drodze prowadzącej w górę potoku Olchowczyk stoi zabytkowa cerkiew pw. Przeniesienia Relikwii św. Mikołaja, do której dochodzi się przez zabytkowy, kamienny mostek. Możemy pojechać na Kolonię Olchowiec i zobaczyć prywatne muzeum Pana Kiełbasińskiego w łemkowskiej, dawnej chyży Michała Gabło.


Olchowiec- Wilsznia-Smereczne- Tylawa skrzowanie (14-ty km)
Jadąc z Olchowca w kierunku Tylawy mijamy miejsca po wysiedlonych wsiach łemkowskich: Wilszni – pozostały tylko po niej zarysy cmentarza przycerkiewnego, a następnie wsi Smereczne, położonej w dolinie rzeki Smerczanki (w okresie II-giej wojny światowej funkcjonowała tutaj strażnica Grenschutzu, w jej budowie Niemcy wykorzystali nagrobki przywiezione z kirkutu z Dukli (dzisiaj możemy oglądać tylko resztki murów). Mijamy dzwonnicę upamiętniającą dawnych mieszkańców wsi, ze Smerecznego dojeżdżamy do Tylawy i szosy prowadzącej na Przełęcz Dukielską, tu skręcamy na lewo i asfaltem jedziemy w kierunku Dukli.

Trasa nr 1 Gminy Dukla - czerwony szlak

Dukla – Tylawa – Dukla

(dla rowerów turystycznych)

Dukla -Teodorówka – Iwla – Chyrowa – Mszana – Tylawa – Trzciana – Pustelnia św. Jana z Dukli – Lipowica – Dukla

Długość szlaku: ok. 30 km

Trasa rozpoczyna się na przystanku PKS w Dukli (w Dukli można zobaczyć: 12 zabytkowych kamieniczek w czworobocznej zabudowie rynku, ratusz z ok. 1611 r., kościół parafialny pw. Marii Magdaleny późnobarokowy z wystrojem wnętrz w stylu rokoko, kościół OO. Bernardynów z relikwiami św. Jana z Dukli, pomnik św. Jana z Dukli i Ojca św. Jana Pawła II, Muzeum Historyczne – Pałac (obejmujące pałac magnacki Mniszchów XVIII w. z dwiema oficynami, park w stylu francusko-saskim), ruiny synagogi żydowskiej z 1758 r, ruiny browaru z XVIII w., cmentarz wojenny z I-szej i II-giej wojny światowej).


Dukla – Teodorówka
Z przystanku PKS jedziemy ul. Trakt Węgierski, przy kościele farnym skręcamy na ul. Mickiewicza, po prawej stronie widoczna pod lipą XIX w. kapliczka św. Barbary, ul. Mickiewicza łączy Duklę z Teodorówką (tu oglądać możemy jeszcze stare, drewniane chałupy).


Teodorówka – Iwla
zbliżamy się do Iwli, po prawej stronie ścieżki widać Franków (wzgórze 534) z bielącym się na szczycie pomnikiem ku czci poległym żołnierzom czechosłowackim, jedziemy przez “Dolinę Śmierci” miejsce krwawych walk we wrześniu 1944 r. podczas operacji dukielsko-preszowskiej (w czasie której zginęło wiele tysięcy żołnierzy radzieckich, czechosłowackich i niemieckich).


Iwla – Chyrowa
Na trasie możemy podziwiać piękne widoki: po prawej stronie góra Dania (696 m n.p.m.), po lewej Chyrowa (694 m n.p.m.), po prawej znajduje się stacja narciarska Chyrowa-Ski  wyciąg narciarski: dł. 900 m., 400 m i 100 m, po lewej w dolinie drewniano-murowana cerkiew z II-giej połowy XVIII w. z cennym ikonostasem.


Chyrowa – Mszana skrzyżowanie
Z Chyrowej jedziemy w kierunku Mszany skrzyżowanie (w pobliżu po lewej rezerwat “Igiełki”- naturalne stanowisko cisa pospolitego).


Mszana skrzyżowanie – Tylawa
Z Mszany skrzyż. jedziemy do Mszany, mijamy stare łemkowskie chyże, krzyże przydrożne, wjeżdżamy w “księżycowy” krajobraz po PGR-owskiego gospodarstwa rolnego, jesteśmy w Tylawie (warto tu zobaczyć cerkiew murowaną z 1787 r, w niej odrestaurowany ikonostas, obecnie parafia rzymsko-katolicka).
Możemy też pojechać w kierunku Zyndranowej (5km – trasa nie oznakowana), aby obejrzeć Muzeum Kultury Łemkowskiej w Zyndranowej: zabytkowe, drewniane zabudowania z 1860 r., przedmioty codziennego użytku, przydrożne krzyże.


Tylawa-Trzciana
Kierując się w kierunku Trzciany mijamy Górę Piotruś (728 m n.p.m.), możemy również zboczyć w kierunku Jaślisk (trasa nie oznakowana) obejrzeć rezerwat “Przełom Jasiołki”- obejmujący północne stoki wzgórza Ostra (687 m n.p.m.), które zachowały drzewostan w klasycznym układzie piętrowym, nie zbaczając w kierunku Jaślisk z Tylawy dojeżdżamy do Trzciany. Za wsią w lewo kierujemy się do Pustelni św. Jana z Dukli (1,5 km) od głównej drogi, na wzgórzu Zaśpit znajduje się kościółek, grota z figurą św. Jana z Dukli oraz cudowne źródełko – miejsce to po kanonizacji bł. Jana na świętego, którego dokonał Ojciec Święty Jan Paweł II w 1997 r. odwiedza tysiące pielgrzymów z całego świata.
Możemy pojechać w kierunku Zawadki Rymanowskiej (trasa nie oznakowana), warto zobaczyć cerkiew drewnianą z 1855 r. z pięknym ikonostasem, kaplicę murowaną z 1855 r. (obecnie parafia rzymsko-katolicka).


Trzciana – Nowa Wieś – Lipowica
W Nowej Wsi mijamy rezerwat “Cisy”, na zachodnim zboczu Góry Cergowej i rezerwat “1000-lecia na Górze Cergowej z zachowanym w stanie nie zmienionym fragmentu wielogatunkowego, naturalnego lasu mieszanego z przewagą buczyny karpackiej.


Lipowica- Dukla
Z Lipowicy dojeżdżamy do Dukli, po lewej stronie widzimy żydowskie cmentarze z XVIII i XIX w, wjeżdżamy na ul. Kościuszki (koło tartaku), stąd na dukielski rynek.

Wietrzno – rzeka Jasiołka – Równe -Lubatówka 

Długość szlaku: 4,4 km

Drogi szutrowe: 0,4 km

Drogi asfaltowe: 3,95 km

Most linowy: 0,05 km

Szlak rowerowy “Przez Centrum” oznaczony kolorem zielonym. Odcinek łączący Szlak Rowerowy Gminy Dukla (niebieski) z Transgranicznym szlakiem Rowerowym “Beskidzkie Muzea”. 

Rozpoczyna się w Wietrznie, przy drodze powiatowej, na rozwidleniu dróg, na wschód drogą szutrową, w kierunku rzeki Jasiołka i miejscowości Równe. Pierwsza część szlaku przebiega przez most linowy łączący Wietrzno i Równe. Zjeżdżając z kładki nad rzeką prowadzi ulicą Dworską do drogi międzynarodowej S19 i biegnie dalej przez wieś Równe, ulicą Długą, aż do Lubatówki.

Trasa kończy się na skrzyżowaniu z Lubatówką, gdzie dalej można już poruszać się Transgranicznym Szlakiem Rowerowym “Beskidzkie Muzea”

U W A G A ! 

Kładka na rzece Jasiołka – most linowy, łącząca miejscowość Równe z Wietrznem została ZAMKNIĘTA. W związku z toczącym się postępowaniem administracyjnym dotyczącym kładki, a w szczególności jej stanu technicznego, który stwarza niebezpieczeństwo dla użytkowników Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego w Krośnie wydał DECYZJĘ ZAKAZUJĄCĄ KORZYSTANIA Z KŁADKI.  Dalsze losy będą zależne od ekspertyzy technicznej dotyczącej stanu kładki, którą nakazał PINB w Krośnie sporządzić właścicielom tj. Państwowemu Gospodarstwu Wodnemu Wody Polskie zlewnia w Jaśle oraz prywatnym współwłaścicielom. 

W związku z tym odcinek szlaku rowerowego nad rzeką Jasiołką, prowadzący przez most linowy zostaje ZAMKNIĘTY !!! Z punktu gdzie szlak się rozpoczyna, aby dostać się do miejscowości Równe można zrobić objazd:

  • na północ – drogą powiatową, dalej przez wieś Wietrzno, na pierwszym skrzyżowaniu w prawo, przez most, w kierunku drogi międzynarodowej S19, na której obrać kierunek południowy już drogą główną do Równego,
  • na południe – w kierunku Dukli, przez Wietrzno, Zboiska,  drogą międzynarodową S19 obrać kierunek północny już do Równego. 

Długość szlaku czerwonego: 8,5 km

Szlak czerwony MTB „Przez Franków” to atrakcyjna trasa dedykowana miłośnikom kolarstwa górskiego o zmiennym profilu i zmiennej nawierzchni. Powstała przy współpracy Gminy Dukla i Nadleśnictwa Dukla.

Rozpoczyna się w Wietrznie przy Domu Ludowym i prowadzi przez przysiółek Wietrzna Banię, Zboiska, Duklę, Nadole, a kończy się na węźle z gminnym szlakiem niebieskim na drodze Teodorówka-Pałacówka w okolicach Wzgórza 534.

Trasa w większości prowadzi przez leśne tereny. Mijając siedzibę OSP Wietrzno szlak skręca w lewo kierując się w stronę zabytkowego drewnianego kościoła z XVIII w. pw. św. Michała Archanioła.

Po pokonaniu 200 m szlak skręca w prawo i dróżką po „płytkach” prowadzi do drogi asfaltowej. Skręcając w lewo znaki kierują do kolejnej drogi asfaltowej Wietrzno-Kobylany. Trasa skręca w prawo w drogę wśród zabudowań, prowadzącą do Łęk Dukielskich. Po około 500 m skręcając w lewo rozpoczyna się droga szutrowa. Po 1 kilometrze szlak skręca w prawo w polną drogę prowadzącą w teren leśny. Trasa prowadzi w pobliżu potoka, który trzeba pokonać w bród.

ŁAZY – KURHANY

Cmentarzysko kurhanowe położone jest w południowo wschodniej części Łęk Dukielskich, na terenie przysiółka “Łazy”. Zajmuje rozległy stok wzniesienia o wysokości 374 m n.p.m. Pierwotnie było złożone z kilkunastu kopców, z których dziesięć zostało przebadanych w 1959 i 1969 roku przez dra. Józefa Jankowskiego, dyrektora Muzeum Regionalnego w Krośnie. Rozmiary nasypów były zróżnicowane, mniejsze miały 3-3,5 m średnicy i wysokości ok. 40 cm, większe zaś 6-6,5 m średnicy i 60 cm wysokości. Dwa z zachowanych do dziś kopców posiada średnicę około 15 m i wysokość 1,5 m.

Pod nasypami odkryto bardzo dużo fragmentów pradziejowych naczyń glinianych, a w jednym z kurhanów natrafiono także na ślady palenisk. Nie odkryto natomiast śladów pochówków.

Obszar cmentarzyska jest wpisany do rejestru zabytków i jest prawnie chroniony.

Zjeżdżając w Zboiskach ze wzniesienia przy leśniczówce szlak przecina się z żółtą trasą „Przez Łazy”, prowadząc dalej przez mostek i odbijając w prawo przez teren leśny. Szlak na polanie delikatnie odbija w prawo wprowadzając w kolejny leśny kompleks. Dalej prowadzi w pobliżu najwyższego wzniesienia w Dukli – Frankowa, na którym w latach 60. i 70. XX znajdowała się skocznia narciarska.

SKOCZNIA NARCIARSKA NA FRANKOWIE

Została ona zbudowana w drugiej połowie lat 60. XX wieku przez lokalną firmę Zakład Naprawczy Mechanizacji Rolnictwa w Dukli oraz w dużej mierze dzięki inicjatywie i determinacji Tadeusza Ciuły, Stanisława Habrata oraz wkładowi pracy młodzieży. W końcu lat 60. i w latach 70. XX wieku bardzo często korzystano ze skoczni K30 i organizowano na niej lokalne konkursy skoków narciarskich, organizowano nawet lokalne turnieje czterech skoczni, które obejmowały także obiekty w Sanoku, Iwoniczu-Zdroju i Zagórzu. Ówczesny rekord skoczni wynosił 35 m. W kolejnych latach obiekt ten został jednak zniszczony przez wandali, którzy zdemolowali wieżę sędziowską i drewniany najazd. Pierwszy konkurs odbył się w 1968 r, natomiast ostatni rozegrał się w 1980 roku. Skoczkowie dukielscy to m.in.: Leszek Zając, Kazimierz Wójcik, Stanisław Malczewski, Bogdan Głód.


Czerwonym szlakiem MTB “Przez Franków” dojeżdżamy do niebieskiego Szlaku Rowerowego Gminy Dukla, na drodze Teodorówka-Pałacówka w okolicach Wzgórza 534.

Jeżeli lubicie leśne trasy z naturalnymi atrakcjami, ale także z historycznymi ciekawostkami, ten szlak będzie idealny na rowerową przygodę!

Długość szlaku żółtego: 5,3 km

Szlak żółty jest łącznikiem z Wietrzna do niebieskiego Szlaku Rowerowego Gminy Dukla w Zboiskach. Rozpoczyna się w centrum Wietrzna obok Domu Ludowego przy węźle ze szlakiem zielonym „Wokół Grodziska”. Początkowo kieruje się ścieżką w stronę zabytkowego drewnianego kościoła, a następnie dróżką po tzw. „płytkach” prowadzi koło cmentarza do szlaku zielonego, który skręca na Sośninę.

Dalej szlak prowadzi drogą asfaltową na tzw. „Folwark”, gdzie krzyżuje się z niebieskim Szlakiem Rowerowym Gminy Dukla i po przekroczeniu drogi gminnej Wietrzno-Łęki Dukielskie kieruje się asfaltową, wiejską drogą na południe.

Po ok. 0,5 km droga asfaltowa skręca, a szlak dalej prosto po drodze gruntowej prowadzi poza zabudowę wiejską w stronę przysiółka Łazy.

Odcinek śródpolny jest bardzo atrakcyjny ze względu na urozmaicony teren oraz piękne widoki jakie pojawiają się w wielu miejscach. Po pokonaniu niewielkiego zadrzewionego obniżenia szlak dalej dociera do asfaltowej drogi w przysiółku Łazy i drogą poprzez las schodzi w dół.

W pobliżu ostatniego domu można zjechać zielonym szlakiem łącznikowym, który prowadzi przez kurhany do czerwonego szlaku MTB „Przez Franków”. Ostatnie kilkaset metrów szlaku żółtego to płaski teren doliny Jasiołki.

Trasa kończy się na węźle z gminnym szlakiem niebieskim na drodze Zboiska – Wietrzno.

Szlak żółty to trasa, na której suma przewyższeń to 119 m ze średnim nachyleniem podjazdu wynoszącym 4% oraz średnim nachyleniem zjazdu – 5,2%.

Długość szlaku żółtego: 5,3 km
Drogi leśne – 3,7 km
Drogi szutrowe – 1 km
Drogi asfaltowe – 0,6 km

Szlak rowerowy „Wokół Grodziska” to zróżnicowana sieć tras położona w rejonie Wietrzna i Bóbrki na północ od Dukli, na który składa się główny szlak zielony oraz kilka krótkich łączników w kolorach: żółtym, czerwonym i czarnym.
Główny szlak stanowi znakowany na zielono około 12 km odcinek zaczynający się w centrum Wietrzna przy budynku Domu Ludowego.

WIETRZNO


Wietrzno – to najstarsza wieś w gminie Dukla położona w dolinie Jasiołki, oddalona 5 km od Dukli, przy drodze z Dukli do Zręcina. Ślady człowieka przebywającego na tym terenie pochodzą z epoki neolitu (4 tys.-2 tys. lat p.n.e.), późniejsze z epoki brązu i żelaza (1300- 400 lat p.n.e.) oraz z okresu wpływów rzymskich (I-IV w. n.e.). W lesie między przysiółkami Banią a Łazami znajduje się ciałopalne cmentarzysko kurhanowe. W okresie wczesnośredniowiecznym istniał tu gród obronny, będący osadą typu miejskiego, datowany na X-XII w.

Najwcześniejsza wzmianka o Wietrznie pochodzi z 1227 roku. Wieś była własnością cystersów z Koprzywnicy. Podarował ją opactwu Mikołaj Bogoria. Jak wskazują dokumenty miejscowość była bardzo dobrze zagospodarowana (były tu dwa folwarki, młyn na Jasiołce, stawy rybne i karczma).W 1345 roku król Kazimierz Wielki wyznaczył tędy drogę dla kupców z Biecza przez Żmigród, Sanok i dalej na wschód. W latach osiemdziesiątych ubiegłego stulecia odkryto tu „olej skalny”- ropę naftową, powstały kopalnie czynne do dziś. Od 1888 roku działała tu, przeniesiona z Ropianki, zawodowa szkoła nafciarska – Praktyczna Szkoła Wiercenia Kanadyjskiego. Z Wietrzna pochodził Kazimierz Chłędowski, pisarz, publicysta, polityk i minister Galicji w rządzie austriackim w Wiedniu. W czasie II wojny światowej Wietrzno było ośrodkiem ruchu oporu. Istniało tu tajne nauczanie i konspiracja zbrojna.

Na uwagę zasługuje XVIII w. kościółek drewniany pw. św. Michała Archanioła z późnobarokowym wystrojem, stojący
malowniczo na wzniesieniu w otoczeniu starodrzewów. W kościele znajduje się uznawany za cudowny obraz Matki Boskiej Anielskiej, który według podań przywędrował z Węgier. Z obrazem związana jest śpiewana w wietrzniańskim kościele pieśń religijna „Cudowna Matko Łask Wszelakich”.


Szlak zielony prowadzi drogą asfaltową w rejon Sośniny, gdzie rozpoczyna się właściwa wielka pętla. W rejonie przysiółka Myszkowskie szlak ten łączy się ze Szlakiem Rowerowym Gminy Dukla oznaczonym kolorem niebieskim. W tamtym rejonie znajduje się kilka ciekawych punktów widokowych oraz farma turbin wiatrowych. Z Myszkowskiego szlak kieruje się w rejon wzgórza Dzwonnicka, który omija traweresem aż do tzw. drogi kopalnianej. Odcinek drogi kopalnianej to dobrze utwardzona stara droga prowadząca w kierunku najstarszej na świece kopalni ropy naftowej w Bóbrce, gdzie obecnie znajduje się Muzeum Przemysłu Naftowego i Gazowniczego im. Ignacego Łukasiewicza i czynna do dzisiaj kopalnia. Obiekt ten jest unikalny w skali światowej. Na powierzchni ok. 20 ha zgromadzono unikatowe eksponaty będące bogactwem XIX-wiecznej wiedzy inżynierów i techników. Dzięki działaniom Ignacego Łukasiewicza, Tytusa Trzecieskiego i Karola Klobassy-Zrenckiego ta część Polski stała się kolebką światowego przemysłu naftowego. Muzeum powstało w 1961 roku w celu ochrony reliktów industrializacji i dla ocalenia dziedzictwa naftowego poprzez ochronę przed zniszczeniem autentycznych budynków, maszyn, urządzeń, narzędzi i dokumentów o polskim przemyśle naftowym. Najcenniejszymi eksponatami są kopanki ropne z XIX w. „Franek” i „Janina”, które nadal produkują olej skalny. Zabytkami z czasów Ignacego Łukasiewicza jest ufundowany przez niego kamienny obelisk upamiętniający datę założenia tej kopalni, tzw. Dom Łukasiewicza z 1865 roku, warsztat i kuźnia kopalni Bóbrka. Ponadto na terenie muzeum znajduje się zrekonstruowana wiertnica ręczna, stacja paliw CPN oraz wiele innych maszyn i urządzeń służących do wydobycia ropy naftowej.

Szlak jednak omija samo muzeum i wspina się na najwyższe wzniesienie na szlaku – Grodzisko 426 m n.p.m. Na szczycie znajduje się mała polanka z wiatą i miejsce na odpoczynek. Z lesistego wzgórza Grodzisko szlak prowadzi dalej w dół przez stary wczesnośredniowieczny gród obronny. Osada Wietrzniów stanowi poczwórny pierścień wałów i fos obronnych. Obiekt ma kształt wrzecionowaty. Stanowi go teren właściwego grodu od strony wschodniej, tj. stromej skarpy. Ma on wymiary 90×70 m. Dochodzą do niego łukowate wały, poprzedzone fosami, trzech podgrodzi. Łączna długość grodziska wynosi 150 m. Na szczycie, na zachód od grodziska znajduje się kopiec, prawdopodobnie pozostałość po punkcie obserwacyjnym “straży”. Mogła tu kiedyś być wieża, z której obserwowano okolicę. Wały grodziska były konstrukcji drewniano-ziemnej. Gród miał dwie fazy istnienia w okresie wczesnośredniowiecznym w X-XI i XII wieku. Ślady popiołu świadczą, że uległ pożarowi.

Schemat grodziska w Wietrznie z wałami wg. A. Żakiego

Z grodziska szlak prowadzi poprzez wały obronne i dochodzi do kolejnej kopalnianej drogi. Odcinek przez wały ze względów bezpieczeństwa jest odcinkiem jednokierunkowym, aż do drogi asfaltowej. Dalszy fragment to powiatowa droga, szlak znów wchodzi w zabudowę Wietrzna, ale omija centrum i poprzez malowniczy wąwóz wspina się w kierunku Grodziska, które jednak trawersuje południowymi stokami i prowadzi dalej do przysiółka Sośnina. Tutaj wielka pętla kończy się łącząc z odcinkiem z centrum wsi.

Dodatkowe odcinki łącznikowe pozwalają na modyfikację dużej pętli i tak spod Dzwonnickiej można szybko zjechać żółtym szlakiem do drogi kopalnianej lub odwrotnie – dł. odcinka 800 m.


Kolejny żółty wariant to skrót z drogi kopalnianej trawersem pod Wyszowcem do węzła szlaków na skraju lasu przy miejscu piknikowym – dł. odcinka 900 m.

Jadąc tym odcinkiem w odwrotną stronę można wybrać jeszcze inny wariant przez Wyszowiec czarnym szlakiem, który jest trasą jednokierunkową ze względu na bardzo stromy zjazd.


Z węzła na skraju lasu /miejsce piknikowe wychodzi również czerwony szlak przez tzw. Potoki prowadzący na punkt widokowy na Myszkowskim, gdzie łączy się z wielką zieloną pętla. Ten szlak jest na dolnym odcinku bardzo wymagający,
gdyż prowadzi wąską ścieżką nad wąwozem i pokonuje w bród niewielki, ale stromy potok w wąwozie – dł. odcinka 1,5 km.


Kolejny żółty łącznik to szlak z rejonu wałów pod Grodziskiem do szlaku zielonego powyżej wąwozu, dzięki czemu omija się jednokierunkowy odcinek „wałowo-grodowy” i drogę asfaltową – dł. odcinka 300 m.


Z kolei łącznik żółty z centrum wsi przez tzw. Krówkę na Sośninę to alternatywa dla asfaltowego odcinka początkowego fragmentu zielonej pętli, gdyż żółty wariant prowadzi starą polną drogą wśród pól, łąk i zadrzewień i łączy się z zielonym szlakiem nieopodal głównego węzła na Sośninie – dł. odcinka 1 km.

Największa część szlaku prowadzi leśnymi drogami, a tylko
fragmenty po drogach szutrowych czy asfaltowych.
Długość szlaku zielonego: 12 km
Drogi leśne – 5,2 km
Drogi szutrowe – 3,5 km
Drogi asfaltowe – 3,5 km

Szlak oznaczony kolorem niebieskim jest pętlą 42 km. Zaczyna się i kończy w Dukli na ul. Trakt Węgierski, przy Informacji Turystycznej na dworcu autobusowym. Prowadzi przez centrum historyczne Dukli, Cergową, Zboiska, Wietrzno, Łęki Dukielskie, przysiółki Łęk Dukielskich: Myszkowskie i Pałacówkę, Teodorówkę, Iwlę, Chyrową, z której wraca przez Iwlę, Teodorówkę do Dukli.

Image

DUKLA

Szlak rowerowy, oznaczony kolorem niebieskim zaczyna się na dworcu PKS, przy Transgranicznej Informacji Turystycznej w Dukli, obejmuje centrum historyczne Dukli.

Przed rozpoczęciem rowerowej wyprawy warto zobaczyć najważniejsze atrakcje turystyczne Dukli:

  • kościół pw. św. Marii Magdaleny z XVIII w. – perła rokoko, z zewnątrz skromna świątynia, która zachwyci przepychem i pięknem wnętrza. W nawie bocznej znajduje się niezwykły i tajemniczy sarkofag Marii Amalii z Bruhlów Mniszchowej z różowego i czarnego marmuru dłuta Jana Obrockiego ze Lwowa. Monument jest kwintesencją kultury rokoka. Polichromia na sklepieniu przedstawia sceny z życia i śmierci Marii Magdaleny. Na ołtarzu głównym znajduje się obraz pokutującej patronki kościoła. Jest to wierna kopia oryginału pędzla Pompeo Girolanio Batoniego, zniszczonego w 1944 r. Rzeźby zastygłe w teatralnych pozach, znajdujące się w ołtarzu przedstawiają cztery niewiasty symbolizujące: Miłość, Wiarę, Nadzieję i Pokutę;
  • kościół i klasztor oo. Bernardynów – świątynia późnobarokowa, zlokalizowana na wzniesieniu, związana z kultem św. Jana z Dukli. Wystrój wnętrza pochodzi z przełomu XIX i XX w. Na uwagę zasługują obrazy Tadeusza Popiela, przedstawiające życie i kult św. Jana z Dukli. Na ołtarzu kaplicy św. Jana z Dukli znajdują się relikwie świętego. Bezpośrednio przed kanonizacją świętego w roku 1997 w Dukli przebywał Ojciec Święty Jan Paweł II. W dukielskim klasztorze spędził noc z 9 na 10 czerwca.
  • późnobarokowy płac Mnichów, w którym obecnie mieści się muzeum historyczne. Całość założenia pałacowego uzupełnia wspaniały park o symetrycznym układzie alei, stawów oraz drzew, pamiętających czasy świetności, kiedy to rezydencja Mniszchów była jedną z piękniejszych w osiemnastowiecznej Polsce. Poważnie zniszczony pałac w latach 40-tych XX wieku, został odbudowany po wojnie. Przed Pałacem znajduje się skansen broni ciężkiej, na który składa się prawie 20 egzemplarzy broni pancernej, artyleryjskiej, rakietowej i przeciwlotniczej, używanej podczas walk o Przełęcz Dukielską, prowadzonych jesienią 1944 r. W budynku zasadnicze wystawy tworzą eksponaty broni i sprzętu wojskowego używanego podczas walk prowadzonych w Karpatach w okresie I i II wojny światowej. Można również zobaczyć wystawy związane z historią Dukli i jej dawnymi właścicielami.
  • rynek z ratuszem i otoczeniem zachował średniowieczny układ urbanistyczny miasta. Na środku wznosi się ratusz z XIX wieku, który od 2006 roku jest własnością rodziny Tarnowskich. Wokoło rynku znajdują się kamieniczki z XIX i XX w. odbudowane po wojnie.
  • zabytkową kamienicę przy ul. 3 Maja – nazywaną Białym Pałacem – Wybudowana została w drugiej połowie XVIII wieku w stylu późnobarokowym. Kamienica nazywana jest również Domem Springera od ostatniego przed II wojną światową właściciela i Nową Apteką. Gdy wybuchła wojna Żydów wywieziono do obozu, a w budynku aptekę prowadzili różni ludzie. W czasie II wojny światowej w kamienicy znajdowało się kasyno. Na uwagę zasługują bogato zdobione drzwi drewniane, dwuskrzydłowe z nadświetlem utrzymane w stylistyce manierystycznej.
  • ruiny komory celnej – jedyne zachowane ruiny komory celnej w Polsce. Od 1595 r. wszystkie przewożone przez granicę towary musiały być oclone w Dukli. Pierwsza komora celna w Dukli początkowo mieściła się w Ratuszu, notowała duże obroty towarów zarówno idących na eksport, importowanych jak i tranzytowych. Prawdopodobnie w XVII wieku wybudowano nową komorę celną, po której dziś pozostały ruiny.
  • ruiny browaru z połowy XVIII w., położone są nad brzegiem Jasiołki przy murze parkowym. Pozostały już resztki murów.
  • cmentarze wojenne z I i II wojny światowej: znajdują się w północnej części miasta, za kościołem i klasztorem oo. Bernardynów. Przy wejściu na cmentarz stoi strzelista brama, na której znajduje się pamiątkowa tablica poświęcona porucznikowi Rajmundowi Świętochowskiemu. Pierwszy cmentarz jest z czasów II wojny światowej – spoczywają tu w mogiłach żołnierze wielonarodowej Armii Czerwonej (najwięcej Ukraińców), żołnierze czechosłowaccy i żołnierze polscy.
  • cmentarze żydowskie – położone na południe od miasta, przy ul Trakt Węgierski po prawej stronie w kierunku Barwinka. Starszy cmentarz, użytkowany w XIX wieku, znajduje się bliżej drogi głównej. Znajdują się na niej mocno zniszczone macewy. Nowszy cmentarz otoczony jest murkiem i znajduje się na tutaj 160 macew w dobrym stanie. Przed cmentarzami stoi pomnik upamiętniający Żydów z Dukli i okolic, którzy zginęli z rąk niemieckich nazistów w czasie II wojny światowej. Został on postawiony dzięki staraniom Stowarzyszenia „SZTETL DUKLA”.

Wracając na szlak niebieski zobaczymy po drodze ruiny barokowej synagogi, jadąc dalej przez most na Jasiołce dojedziemy do Cergowej.

Ruiny synagogi pochodzą z 1758 roku. Synagoga została zbudowana z kamienia w kształcie kwadratu o boku 15 m. Ocalały mury do wysokości dachu, portal wejściowy, bima i aron ha-Kodesz, czyli wnęka ołtarza we wschodniej ścianie domu modlitwy, przeznaczona do przechowywania zwojów Tory.

Rzeka Jasiołka – ma długość 76 km i swoje źródła ma we wschodniej części Beskidu Niskiego, nieopodal grzbietu granicznego, na zachodnich stokach góry Kanasiówka (nazywana również Babą) i wschodnich zboczach góry Weretyszów. Obszar źródliskowy rzeki chroniony jest malowniczym i ciekawym rezerwatem przyrody o nazwie “Źródliska Jasiołki” znajdującym się w na terenie Jaśliskiego Parku Krajobrazowego. Jasiołka płynie przez tereny dawnych wsi: Jasiel, Rudawka Jaśliska i Wola Wyżna, następnie zbierając liczne strumienie płynie ku Jaśliskom. W dalszym swoim biegu tworzy piękny, lesisty przełom między górami Ostrą a Piotrusiem. Stoki wąwozu, którym Jasiołka przeciska się za Daliową u zboczy Ostrej chronione są w rezerwacie “Przełom Jasiołki”. Następnie malowniczo przebijając się doliną u stóp Góry Cergowej dopływa do Dukli. Za Duklą Jasiołka opuszcza tereny Beskidu Niskiego i wkracza w pogórski krajobraz. Dalej płynie przez Doły Jasielsko-Sanockie, by po minięciu Krosna i Jedlicza wpaść nieopodal Jasła do Wisłoki.

CERGOWA

W Cergowej drogą gminną nad Jasiołką jedziemy w kierunku Zboisk. Po drodze mijamy pomnik przyrody – dąb szypułkowy, przy którym znajduje się tablica informacyjna ze schematem szlaku i informacją o dębie).

Dąb szypułkowy (Quercus robur) w Cergowej uznany został za pomnik przyrody w 1953 roku. Położony przy drodze publicznej, nad brzegiem rzeki Jasiołki. Drzewo na wysokości 130 cm ma obwód pnia 577 cm, wysokość drzewa około 25 m, wiek około 400 lat. Właścicielem drzewa jest Skarb Państwa, a zarządcą Gmina Dukla.

Po drodze można zobaczyć kilka przydrożnych krzyży i kapliczek, wpisanych w charakterystyczny krajobraz Beskidu Niskiego. Z Cergowej szlak wiedzie do Zboisk i dalej drogą asfaltową do Wietrzna, gdzie przy szkole jest kolejny przystanek z ławeczką, stojakiem na rowery i tablicą informacyjną o miejscowości i schematem szlaku

WIETRZNO

Wietrzno jest najstarszą miejscowością w gminie Dukla. Odnaleziono na tym terenie wyroby z epoki kamiennej. W okresie wczesnośredniowiecznym na górze Grodzisko istniała silna warownia i osada mieszkalna.

Pierwsza pisana wzmianka o Wietrznie pochodzi z 1277 r., kiedy należało do cystersów z Koprzywnicy. Po likwidacji koprzywnickiego opactwa Wietrzno zostało sprzedane. W XIX w. należało do Chłędowskich, którzy wznieśli tu dwór
(zniszczony w 1944 r). Na terenie wsi do dziś czytelne zarysy osiemnastowiecznego ogrodu dworskiego.

Najcenniejszym zabytkiem w Wietrznie jest Kościół parafialny pw. św. Michała Archanioła wzniesiony w 1752 r. Drewniany kościół znajduje się na Szlaku Architektury Drewnianej. Wewnątrz znajdują się późnobarokowe ołtarze. W ołtarzu głównym XVI w. obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem.

W przysiółku Bania zobaczymy dwie ciekawe kapliczki z XIX w.

Pod szczytem Grodziska zachowały się pozostałości wspomnianego wyżej średniowiecznego grodu, który był użytkowany do XII w. To co możemy zobaczyć, to umocnienia ziemne w postaci czterech łukowato ukształtowanych wałów o wysokości 4−6 m i szerokości u podstawy około 10 m.

ŁĘKI DUKIELSKIE

Z Wietrzna szlak rowerowy drogą asfaltową prowadzi do Łęk Dukielskich. Tablica informacyjna ze schematem szlaku i informacja o miejscowości znajduje się na parkingu przy kościele parafialnym pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa.
Stąd drogą bitą koło kościoła trasa prowadzi na Myszkowskie w stronę farmy wiatrowej, gdzie w punkcie widokowym znajduje się ławeczka i stojak na rowery. Można tutaj odpocząć i popodziwiać piękne widoki.

Łęki Dukielskie położone są ok. 5 km na północ od Dukli. Najstarsza wzmianka o wsi pochodzi z roku 1366. Należała wówczas do Janusza Suchegowilka, który darował ją swoim synowcom z Kobylan. W drugiej połowie XV w. Łęki należały do Kobyleńskich.

Wieś położona jest 319 m n.p.m., w uroczej przełęczy pośród lasów Pogórza Jasielskiego. W kierunku południowym od Dukli oddziela ją pasmo wzniesień z największym wzgórzem Franków znanym z ciężkich walk w okresie wyzwolenia w 1944 r. Łęki wraz z odległymi przysiółkami Myszkowskie, Łazy i Pałacówką są jedną z większych wsi w okolicy.
Istnieje tu kościół rzymskokatolicki pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa oraz świątynia Polskiego Kościoła Narodowego pw. Dobrego Pasterza W Łękach Dukielskich. W Łękach działa Stowarzyszenie „Jedność”, które organizuje Spotkania Folklorystyczne „Zachować dla przyszłych pokoleń” w ostatnią lub przedostatnią niedzielę lipca.

Kościół parafialny rzymskokatolicki pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa to nowy kościół oddany do użytku i poświęcony przez arcybiskupa archidiecezji przemyskiej ks. Józefa Michalika w listopadzie 1999 roku. W 2016 roku przed kościołem odsłonięte zostały dwa pomniki upamiętniające walkę o niepodległość Polski i 1050. rocznicę Chrztu Polski.
Kościół parafialny w Łękach Dukielskich zaprojektowany przez Rubena Barnadaszwili,

Kościół narodowy pw. Dobrego Pasterza z izbą pamięci – usytuowany jest na niewielkim wzgórzu, w pięknej okolicy, otoczony drzewami. Położenie jego stanowi powtórzenie lokalizacji poprzedniego kościoła, który uległ zniszczeniu
w czasie II wojny światowej. Zbudowany w stylu neobarokowym, jednonawowy kościół, aktualny kształt uzyskał w latach 1946–1950. Później w 1973 r. dobudowano jeszcze wieżę. Wejście do świątyni prowadzi przez wieżę kościelną, którą wieńczy krzyż symbolizujący wiarę. W wieży tej znajduje się kruchta (przedsionek), w której umieszczona jest kamienna kropielnica, dwie drewniane kapliczki z wizerunkiem Matki Boskiej oraz granitowe epitafium ku czci księdza Aleksandra Pieca, ufundowane przez Żydówkę Anielę Arluk z Monachium, której w czasie okupacji wspomniany ksiądz uratował życie,
ukrywając ją na plebanii. Przy wejściu do prezbiterium, na ścianie pod sufitem, widnieje godło Kościoła Polskokatolickiego, a na okalającej go biało– czerwonej szarfie, symbolizującej flagę Polski, napis: „Niech będzie Bóg uwielbiony i święte imię Jego.” W prezbiterium za ołtarzem głównym znajdują się drzwi prowadzące do zakrystii, w której na ścianie wisi portret ks.
bp F. Hodura, namalowany przez ks. Eugeniusza Elerowskiego. Na szczególną uwagę zasługuje, przechowywana tu zabytkowa złocona drewniana monstrancja.
Izba Pamięci im. Ks. Bp. Franciszka Hodura w Łękach Dukielskich – izba znajduje się przy Parafii Polskokatolickiej pw. Dobrego Pasterza w Łękach Dukielskich w wyremontowanej i zaadoptowanej sali parafialnej. Miejsce to ma na celu zachowanie dziedzictwa kulturowego i historycznego, jak również tradycji i tożsamości społeczności lokalnej oraz podniesienie wiedzy mieszkańców i turystów o jednej z najstarszych parafii polskokatolickich w Polsce – Parafii w Łękach Dukielskich. Izbę można zwiedzać codziennie po telefonicznym uzgodnieniu z Proboszczem Parafii Romanem Jagiełło (tel. +48134317554, e-mail: romanjag@poczta.onet.pl.

Ks. Roman Jagiełło organizuje rokrocznie rajd rowerowy „Oikoumene”, na który już dzisiaj Was serdecznie zaprasza

Farma wiatrowa – tworzy ją pięć turbin wiatrowych firmy REpower 100 metrowej wysokości o 46 metrowej rozpiętości skrzydeł, o mocy 2 MW każdy. Mogą one wyprodukować około 20 000 MWh rocznie. Cała farma wraz z obszarem ochronnym
zajmuje 600 ha. W 2009 roku, kiedy farmę oddano do użytku były to najwyższe wiatraki w Polsce.

W Łękach Dukielskich w przysiółku Pałacówka znajduje się Dom Twórczy Barbary i Zbigniewa Marchewków, oferujący malarstwo ikonowe, madonny, anioły, rzeźbę, płaskorzeźbę, warsztaty rękodzieła, dekoracje świąteczne. Dom Twórczy znajdziecie w Łękach Dukielskich, Pałacówka 377, tel. Barbara: 607425174, Zbigniew: 885370328.

TEODORÓWKA

Z Myszkowskiego szlak prowadzi drogami bitymi i asfaltowymi do kolejnego przysiółka Łęk Dukielskich Pałacówki i dalej drogami bitymi na Teodorówkę, na Wzgórze 534. Tu znajduje się punkt widokowy z ławeczką, stojakiem na rowery, tablicą informacyjną o operacji karpacko-dukielskiej i schematem szlaku rowerowego, a także panorama ze Wzgórza 534. Widok, który możecie podziwiać ze wzgórza m.in. na Duklę i górę Cergową jest jednym z piękniejszych.

Teodorówka wymieniona po raz pierwszy została w dokumencie wydanym 17 sierpnia 1366 roku przez Kazimierza Wielkiego. Prawdopodobnie pierwotnie nazywana była Przedmieściem Wyższym. Obecna nazwa miejscowości pochodzi od imienia córki Jana Męcińskiego – Teodory.

W 1944 r., w czasie operacji dukielsko-preszowskiej (karpacko-dukielskiej) Teodorówka znalazła się na odcinku najkrwawszych zmagań wojennych. 23 września 1944 r. Armia Czerwona wspierana przez I czechosłowacki Korpus Armijny nacierając, wkroczyła do Teodorówki. Operacja trwała od 8 września do 10 października 1944 roku. Na wzgórzu wzniesiono pomnik ku czci poległych w walkach. Skromny pomnik na szczycie, na wysokości 534 m n.p.m. przypomina o wydarzeniach, jakie rozegrały się tam we wrześniu 1944 roku podczas operacji dukielsko-karpackiej.

Operacja dukielsko-karpacka, miała na celu pomoc antyniemieckiemu powstaniu, jakie wybuchło na Słowacji 29 sierpnia 1944 roku. Formalnie niepodległa, od 1939 roku Słowacja pod władzą nacjonalistycznego ugrupowania ks. Tiso, podległa Niemcom. Część społeczeństwa słowackiego była wrogo nastawiona do ideologii nazistowskiej. Stąd też zaczęły powstawać konspiracyjne ugrupowania, które zamierzały wystąpić przeciwko władzy Słowacji i Niemcom.
Wybuch powstania na Słowacji przyśpieszyło przeniknięcie wiadomości o jego przygotowaniu do władz Słowacji i niemieckiego wywiadu. 31 sierpnia w Moskwie ambasador emigracyjnego rządu Czechosłowacji zwrócił się do rządu sowieckiego o pomoc militarną, która ze strony Sowietów została natychmiast udzielona. Przygotowany plan akcji zakładał, że jej przebieg będzie szybki. Okazało się zupełnie inaczej. Do natarcia przeciwko Niemcom, wyznaczonego na 8 września, skierowano 38 Armię gen. Moskalenki. Plan przewidywał uderzenie wzdłuż szosy dukielskiej. Jednakże 38. Armia była wykrwawiona i wyczerpana trwającą od ponad miesiąca ofensywą, w dodatku działała dotąd na równinach, nienawykła, więc była do walk górskich. Z powodu pośpiechu nie zdążono uzupełnić strat w sprzęcie i braku amunicji. Również niedostatecznie oceniono siły przeciwnika, który dysponował znacznymi rezerwami.

W rejonie szosy Łysa Góra – Głojsce – Iwla we wrześniu 1944 rozegrały się ciężkie walki. W przebiegu ataków wielokrotnie ponawianych przez obie walczące strony poległo tu setki, a może i tysiące żołnierzy. Z uwagi na duże straty wśród żołnierzy obu stron, obszar tych walk nazwano „Doliną Śmierci”.

Od 11 września toczyły się zacięte walki o wzgórze Franków, z którego rozpościerał się doskonały widok na okoliczne szosy i skąd można było ostrzeliwać Duklę. Wzgórze kilkakrotnie przechodziło z rąk do rąk. Było zatem istotną zdobyczą w rękach walczących. Źródła podają, że w walkach o Przełęcz Dukielską zginęło i zostało rannych i zaginęło około 200 tys. żołnierzy, w tym 130 tys. żołnierzy Armii Czerwonej i Korpusu Czechosłowackiego i około 70 tys. żołnierzy armii niemieckiej.

Zjeżdżając 100 m z punktu widokowego na Wzgórzu 534 można zboczyć z trasy i odwiedzić pracownię Rękodzieła Artystycznego Joanny Wrzecionko. Pracownia Ziołowe Anioły oferuje wyroby i warsztaty z trawy ziołowej,
filcowanie wełny i warsztaty zielarskie. Iwla 227, tel.: 603530637, e-mail: joannawrzecionko@onet.pl).

Na zboczach Wzgórza Franków (534 m n.p.m.) znajduje się chatka studencka prowadzona przez SKPB Warszawa. W lipcu i sierpniu chatka jest otwarta dla turystów, w pozostałym okresie po uzgodnieniu z SKPB Warszawa.

Joanna Wrzecionko
Iwla 227, 38-450 Dukla,
tel.: 603530637,
e-mail: joannawrzecionko@onet.pl

Ze Wzgórza 534 szlak wiedzie w kierunku Iwli drogą bitą i asfaltową przez Teodorówkę. Mijając kościół w Iwli i kierujemy się na stadion LKS „Iwełka”, gdzie znajduje się tablica informacyjna ze schematem szlaku i informacją o miejscowości i Dolinie Śmierci. Przy stadionie znajduje się pień wiązu górskiego, który pozostał po drzewie-pomniku przyrody. Wracamy do drogi
asfaltowej i kierujemy się na drogę polną za Iwielką w kierunku wodospadu, stamtąd do Chyrowej.

IWLA

Iwla – wieś na zachód od Dukli, w dolinie rzeki Iwielka przy szosie do Nowego Żmigrodu, wzmiankowana po raz pierwszy w 1366 r. jako własność kanclerza Janusza Suchegowilka. W 1504 r. przeniesiona na prawo magdeburskie. Na północ od wsi na stokach Gór Iwielskich znajduje się przysiółek Helenówka. Odkryte tu zostały ciekawe stanowiska archeologiczne ceramiki sznurowej. W czasie I wojny światowej miały tu miejsce krwawe walki w grudniu 1914 roku i 6 maja 1915 roku. W czasie II wojny światowej podczas operacji karpacko-dukielskiej od 12-14 września 1944 roku miała tu miejsce słynna górska bitwa pancerna. Przeszło tędy od Głojsc natarcie kawaleryjskie korpusu gen. Baranowa. Oddziały czechosłowackie w bardzo trudnych warunkach atmosferycznych zdobyły Iwlę i Chyrową. Iwla została zniesiona z powierzchni ziemi. Teren ten po wojnie nazwano „Doliną Śmierci”. W odbudowanej wsi wzniesiono nowy kościół. W trzecią sobotę maja w Iwli
odbywa się uroczysta pielgrzymka do Krzyża Wdzięczności.


W południowej części wsi na potoku Iwielka kilkumetrowej wysokości wodospad – pomnik przyrody nieożywionej.

CHYROWA


Chyrowa – wieś położona nad potokiem Iwielka, u zachodniego podnóża góry Chyrowa. Wymieniana w 1366 r. jako Chirwartowa Wola, własność kanclerza Janusza Suchegowilka, to zapewne późniejsza Chyrowa. Następnie była kolejno w rękach Kobylańskich, Cikowskich, Warszyckich, wreszcie Męcińskich. W końcu XIX w. miała 550 mieszkańców. W okresie międzywojennym większość wsi przeszła na prawosławie. Mieszkańcy Chyrowej byli znani z wyrobu szczególnie pięknych pisanek. Jesienią 1944 r. doliną Iwielki toczyły się szczególnie ciężkie walki. We wsi ocalała wówczas tylko jedna chałupa i cerkiew. W wyniku Akcji „Wisła” łemkowscy mieszkańcy zostali zmuszeni do opuszczenia wsi. Część ludności została wysiedlona do ZSRR, a część na Ziemie Zachodnie. Przed wojną miejscowość liczyła około 300 mieszkańców, a obecnie około 100 osób.

Atrakcje na trasie:

  • kościół parafialny pw. Jana Chrzciciela – to nowy kościół oddany do użytku i poświęcony 27 sierpnia 1989 roku przez ks. bpa Ignacego Tokarczuka. Budowa kościoła trwała blisko 7 lat, a przewodniczył jej ks. Wojciech Nowotarski, proboszcz parafii.,
  • wodospad przy Młynie na potoku Iwielka, uznany za pomnik przyrody w 2002 roku. W miejscu wodospadu wysokiego na 4 m dolina Iwielki ostro wcina się w skały fliszowe, widoczne na stromych brzegach i na progach wodospadu. Występują tu bezwapniste, ilasto-bitumiczne łupki o barwie brunatnej, czarnej i wiśniowej. Urwiste ściany w otoczeniu wodospadu porośnięte są wątrobowcami, mszakami a także porostami. Na uwagę zasługuje krzaczasty porost chrobotek leśny(Cladina arbuscula). W zaroślach na prawym brzegu Iwielki znajdują się fundamenty młyna wodnego. W 1939 roku jego budowę przerwał wybuch wojny. W czasie walk o Iwlę jesienią 1944 roku zrównany z ziemią. Na wodospadzie kręcone były sceny miłosne do filmu „Wino truskawkowe”, który powstał na motywach powieści Andrzeja Stasiuka „Opowieści galicyjskie”.
  • Stacja Narciarska Chyrowa-Ski, położona w Chyrowej na stoku Danii, stok narciarski naśnieżany, oświetlony i ratrakowany ma 130 m szerokości i jest jednym z najszerszych stoków w Polsce, posiada 3 wyciągi narciarskie o długości: 900m, 400m i 100 m.
  • cerkiew greckokatolicka – dawna cerkiew greckokatolicka pw. Opieki Matki Boskiej (Pokrow) jest jedną z najciekawszych na tym terenie. Najstarszą jej częścią jest murowane prezbiterium, prawdopodobnie z pocz. XVIII w. Drewnianą nawę i babiniec z wieżą dobudowano w 1780 r. Wewnątrz rokokowy ikonostas z końca XVIII w. Istnieje legenda o cudownym obrazie, który przywędrował do Chyrowej z Węgier. Jeszcze w okresie międzywojennym ściągały tu liczne pielgrzymki, także zza granicy.

Dukla -Dworzec PKS

Z Iwli do Chyrowej jedziemy drogą asfaltową i kierujemy się na Stację Narciarską Chyrowa – Ski. Na parkingu przed stacją znajduje się tablica informacyjna o miejscowości i schemat szlaku rowerowego, stojak na rowery. Można tu odpocząć i zjeść w Restauracji „Chyrowianka”. Ze stacji jedziemy w kierunku gospodarstwa agroturystycznego „Pod Hyrową” i drogą żwirową zmierzamy ku cerkwi pw. Opieki Matki Boskiej (Pokrow) jedną z najciekawszych na tym terenie. Stąd drogą asfaltową jedziemy do Dukli przez Iwlę i Teodorówkę. Docieramy ul. Mickiewicza i św. Jana z Dukli na Dworzec PKS w Dukli.

Atrakcje na trasie:

  • figura św. Barbary na placu przy kościele farnym w Dukli na ul. Mickiewicza – figura pochodzi z XVIII wieku, w ocenie historyków sztuki jej wartość artystyczna jest równa wartości sarkofagu Marii Amalii Mniszchowej, który znajduje się w dukielskim kościele farnym. Stan figury był tragiczny, bowiem czas, warunki atmosferyczne, dwie wojny światowe, a szczególnie operacja karpacko-dukielska spowodowały znaczne jej zniszczenie. Po wojnie figura została zreperowana przez mieszkańców Dukli, dorobiono jej głowę, rękę i jak umiano tak o nią dbano. W 2010 roku rozpoczęto jej renowację i nadano status zabytku. Renowacja została zakończona na koniec 2011 roku i od wczesnej wiosny figura stoi na placu przed kościołem farnym w Dukli. W miejscu gdzie stała przez ponad dwa wieki św. Barbara stoi jej kopia na postumencie z piaskowca.
  • figura św. Józefa na placu przy kościele farnym w Dukli – figura pochodzi z drugiej połowy XIX w. wykonana jest z piaskowca. W 2008 roku została odnowiona przez miejscowego artystę rzeźbiarza Zbigniewa Szubrychta.

TRANSGRANICZNA INFORMACJA TURYSTYCZNA W DUKLI

Informacja Turystyczna w Dukli – znajduje się na pierwszym piętrze budynku dworca autobusowego w Dukli. Tu można dowiedzieć się o tym, co dzieje się w regionie, co warto zobaczyć i jak można spędzić czas w Beskidzie Niskim.

Krosno – Odrzykoń – Żarnowiec – Kopytowa – Bóbrka – Dukla –  Olchowiec – Zyndranowa – Barwinek – Świdnik – Stropkov – Medzilaborce – przejście graniczne Jaśliska- Czeremcha – Rymanów – Miejsce Piastowe – Krościenko Wyżne – Krosno

Szlak Beskidzkie Muzea

Transgraniczny szlak rowerowy Beskidzkie Muzea tworzy pętlę opartą o 21 obiektów muzealnych o randze światowej, krajowej oraz lokalnej. Trasa wyznaczona jest w większości mało uczęszczanymi drogami lokalnymi o dobrej nawierzchni, przebiegającymi przez najbardziej atrakcyjne tereny powiatu krośnieńskiego oraz okresów: Svidnik, Stropkov i Medzilaborce. Po stronie polskiej szlak oznaczony jest tabliczkami z logo “Beskidzkie Muzea” oraz dużymi tablicami informacyjnymi. Po stronie słowackiej wpisuje się w istniejące tam cyklotrasy.

Długość szlaku: pętla o długości 321 km – 235 km strona polska + 86 km strona słowacka

Drogi asfaltowe – 76 %
Drogi szutrowe – 12 %
Drogi polne – 12%

ODCINEK KROSNO-ODRZYKOŃ

Szlak rozpoczyna się w Krośnie na ul. Piłsudskiego, przy Muzeum Podkarpackim, usytuowanym w sąsiedztwie Muzeum Rzemiosła, prowadzi do Ronda Solidarności, dalej ulicami Podwale i Czajkowskiego. Następnie skręca na ulicę Łukasiewicza do Muzeum Misyjnego Sióstr Klawerianek, skąd wiedzie do najbliższego ronda, na którym skręca w ulicę Kletówki, później w prawo i dalej ulicą kolejową na ulicę Tysiąclecia do Muzeum Motoryzacji, przy Zespole Szkół Nr 3. Stamtąd trasa prowadzi ulicą hutniczą do ulicy Krakowskiej, skręca na ulicę Konopnickiej, przez most na Wisłoku i dzielnicę Białobrzegi. Z Krosna szlak prowadzi przez przysiółek Sporne do Korczyny, potem do Komborni, a następnie do Czarnorzek, skąd przez zamek Kamieniec – Muzeum Zamkowe wiedzie do OdrzykoniaMuzeum Wsi.

ODCINEK ODRZYKOŃ-ŻARNOWIEC

Z Muzeum Wsi w Odrzykoniu trasa wiedzie w kierunku Bratkówki, dalej przez Rzepnik, Pietruszą Wolę, Łączki Jagiellońskie, Wojaszówkę, Bajdy do Jaszczwi (przekracza ruchliwą drogę krajową nr 28), następnie przez Jedlicze wiedzie do Muzeum Marii Konopnickiej w Żarnowcu.

ODCINEK ŻARNOWIEC-KOPYTOWA-BÓBRKA

Z Żarnowca szlak wiedzie przez Długie do Muzeum Kultury Szlacheckiej – Dwór w Kopytowej. Dalej trasa wiedzie przez Zręcin, Szczepańcową, Wrocankę do Muzeum Przemysłu Naftowego i Gazowniczego im. Ignacego Łukasiewicza w Bóbrce.

ODCINEK BÓBRKA-DUKLA-OLCHOWIEC

Z Bóbrki szlak prowadzi przez Chorkówkę, Kobylany do Wietrzna, skąd po przekroczeniu ruchliwej drogi krajowej nr 19, przez Cergową wiedzie do Muzeum Historycznego-Pałac w Dukli. Z Dukli przez Teodorówkę, dalej przez Wzgórze 534 nazywane “Krwawym Wzgórzem” szlak wiedzie przez tereny “Doliny Śmierci” w Iwli, następnie kierując się do Chyrowej, gdzie znajduje się drewniana cerkiew oraz wyciąg narciarski Chyrowa-Ski, szlak prowadzi do Zabytkowej chyży łemkowskiej w Olchowcu.

ODCINEK OLCHOWIEC-ZYNDRANOWA-BARWINEK-SVIDNIK

Z zabytkowej chyży w Olchowcu trasa wiedzie przez tereny dawnych wsi Wilszni i Smerecznego do Tylawy, gdzie po przecięciu ruchliwej drogi nr 19 skręca do Muzeum Kultury Łemkowskiej w Zyndranowej. Następnie szlak powraca na drogę nr 19 w miejscowości Barwinek, gdzie po przekroczeniu przejścia granicznego na Przełęczy Dukielskiej, wpisuje się w system tamtejszych tras rowerowych, prowadzących przez miejscowości: Vysny Komarnik, Medvedie, Vysna Pisana, Kapisova do Svidnika.
Więcej informacji o szlaku: http://www.beskidniski.org.pl/rowery/index.php