Cerkiew w Trzcianie jest świątynią z II poł. XVII wieku, murowana, orientowana na planie trójdzielnym. Od zachodu dobudowano kruchtę. W dzwonnicy XVI-wieczne dzwony. W świątyni znajduje się ikonostas z XIX w. namalowany przez Jana i Pawła Bogdańskich z Jaślisk.
Obecnie cerkiew służy jako kościół katolicki w parafii pw. Chrystusa Króla należącej do dekanatu Dukla, obsługiwanej przez bernardynów.
W ostatnich latach w cerkwi zostały przeprowadzone gruntowne prace remontowe.
Cerkiew w Zawadce Rymanowskiej dawniej była świątynią grekokatolicką, obecnie jest kościołem pw. Matki Boskiej Częstochowskiej. Pierwsza cerkiew została wzniesiona prawdopodobnie w XVI w., obecna pochodzi z 1855. W 1931 była remontowana. Po Akcji Wisła trafiła do rzymskokatolickiej parafii w Trzcianie.
Cerkiew jest budowlą trójdzielną, orientowaną, o konstrukcji zrębowej. Jest wyraźnie podzielona na przedsionek, nawę i pomieszczenie ołtarzowe, przy czym te wszystkie części wznoszą się na tę samą wysokość, zaś nawa jest szersza od pozostałych. Dach posiada jedną kalenicę, jest dwuspadowy, kryty blachą. Nad przedsionkiem wznosi się wieża o konstrukcji słupowej, nad nawą i prezbiterium niewielkie hełmy.
We wnętrzu dawnej cerkwi zachował się osiemnastowieczny ikonostas z ikonami W. Buczkowskiego ( z 1931, poza tym cztery wizerunki z pierwotnego ikonostasu), ściany pokrywa polichromia wykonana przez tego samego autora. Na ścianie wschodniej znajduje się malowidło przedstawiające Adorację Bogurodzicy autorstwa Romana Isajczyka.
Pierwsza cerkiew w Olchowcu powstała lub została przeniesiona z innej miejscowości w 1792 roku. Jeden z jej trzech dzwonów do dnia dzisiejszego znajduje się w świątyni wybudowanej na miejscu rozebranej w 1934 roku. W czasie II wojny światowej większość wyposażenia świątyni wraz z ikonostasem spłonęła na skutek trafienia pociskiem. Wyposażenie rozkradziono, cerkiew miała zostać rozebrana, jednak dzięki mieszkańcom uratowano świątynię i przeprowadzono prace remontowe. Świątynia służy katolikom dwóch obrządków: grekokatolicki i rzymskokatolicki.
Cerkiew jest trójdzielna, posiada wyodrębnione prezbiterium, nawę oraz babiniec. Obiekt posiada konstrukcję zrębową, jest zgonie z tradycją orientowany. Dach cerkwi jest kalenicowy, wzmacniany blachą, wieńczą go dwie kopuły. Okna wypełniają witraże.
Interesującym obiektem jest również prowadzący do świątyni kamienny mostek, będący zabytkiem i unikatem na Łemkowszczyźnie.
GPS 49° 28,345’ N, 21° 36,211’ E
Adres/wskazówki dojazdu Jadąc drogą nr 19 w stronę Barwinka, w Tylawie skręcamy w prawo na drogę lokalną w kierunku Mszany. Po ok. 7 km skręcamy w lewo. Po 1,8 km na rozwidleniu jedziemy w lewo i po kolejnych 3,5 km dojeżdżamy do celu. Cerkiew jest oddalona ok. 200 m od drogi.
Istnieje również możliwość dojazdu drogą nr 993: jadąc z Dukli w miejscowości Iwla na skrzyżowaniu skręcamy w lewo, przejeżdżając przez Chyrową i Ropiankę, docieramy do Olchowca.
Klucze od cerkwi dostępne w domu obok cerkwi (nr 12).
Msze św. Msze św. w niedziele: 8.00 – rzymskokatolicka, 10.00 – greckokatolicka. W drugiej połowie maja w sobotę i niedzielę najbliższą świętu Przeniesienia Relikwii św. Mikołaja (ok. 22 maja) odbywa się tu uroczysty odpust, tzw. Kermesz Łemkowski w Olchowcu, któremu towarzyszą koncerty muzyki ludowej m.in. z Polski, Słowacji i Ukrainy, występy grup tanecznych. Na kermeszu można spróbować tradycyjnych potraw, zakupić różnorodne wyroby rękodzielników, specjalistyczne publikacje związane z Beskidem Niskim, kulturą łemkowską i nie tylko.
Drewniana cerkiew w Chyrowej jest obecnie kościołem rzymskokatolickim filialnym pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny. Cerkiewka usytuowana w dolinie rzeki Iwełka, odmiennie niż większość cerkwi, które zwykle budowane były na wzgórzu, w miejscu dla wszystkich widocznym. Drewniana grekokatolicka cerkiew, wzniesiona w XVIII wieku. Jest zabytkiem Szlaku Architektury Drewnianej. Cerkiew w Chyrowej jest świątynią orientowaną, trójdzielną. Zamknięte półkoliście prezbiterium i sąsiadująca z nimi od północy zakrystia są murowane, nawa i babiniec drewniane o konstrukcji zrębowej. Wieża słupowa. Pomiędzy nawą a prezbiterium rokokowy ikonostas, który został gruntownie odnowiony w latach 90. XX wieku. Za barokowym ołtarzem z XVIII wieku znajduje się cudowny obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem. W 1932 r. cerkiew została gruntownie wyremontowana, a jej wnętrze zostało ozdobione polichromią. Po wojnie budowla niszczała, rozpoczęto nawet rozbiórkę. Remont podniszczonej świątyni przeprowadzono w latach 80. XX wieku.
Legenda głosi, że w miejscu, gdzie stoi cerkiew, znaleziono cudowny obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem, który bez ludzkiej pomocy przywędrował z Węgier. Właściciele próbowali zabrać go z powrotem, ale konie nie chciały ciągnąć wozu. Dopiero woły wóz pociągnęły, obraz jednak wrócił do Chyrowej. Umieszczono go w głównym ołtarzu wybudowanej w tym miejscu cerkiew. Jeszcze w okresie międzywojennym cerkiew odwiedzały liczne pielgrzymki, również ze Słowacji.
GPS 49° 31.714’ N, 21° 37.044’ E
Adres/wskazówki dojazdu Jadąc drogą nr 19 w stronę Barwinka, w Tylawie skręcamy w prawo na drogę lokalną w kierunku Mszany. Po ok. 9 km skręcamy w lewo na drogę dojazdową do świątyni (obecnie kościół filialny parafii w Iwli). Po ok. 300 m dojeżdżamy do celu. Klucze w domu za potokiem.
Komunikat Miejskiego Ośrodka Sportu i Rekreacji w Dukli informuje, że w związku z prowadzonymi pracami na wieży widokowej na szczycie Góry Cergowej w dniach 25 do 27 listopada, obiekt będzie nieczynny. Prosimy o zastosowanie się do powyższego komunikatu.
[AKTUALIZACJA]
INFORMACJA Miejskiego Ośrodku Sportu i Rekreacji w Dukli:
W związku z niesprzyjającymi warunkami pogodowymi (mocny wiatr) prace na wieży widokowej zostają wstrzymane. Prosimy o zachowanie ostrożności przy zwiedzaniu obiektu z powodu oblodzenia konstrukcji.
Codziennie po telefonicznym uzgodnieniu z Proboszczem Parafii Romanem Jagiełło.
dojazd
Jadąc drogą nr 19 od Miejsca Piastowego w kierunku Dukli, w miejscowości Równe skręcamy w prawo (zgodnie ze znakami kierującymi do Muzeum w Bóbrce), przejeżdżamy przez most na rzece Jasiołka, następnie na skrzyżowaniu skręcamy w lewo. W miejscowości Wietrzno skręcamy na drugim skrzyżowaniu w prawo. Jedziemy prosto ok. 2,5 km. Po prawej stronie stoi krzyż z nazwą Parafia Kościoła Polskokatolickiego pw. Dobrego Pasterza – skręcamy w prawo.
GPS:
49°36’18.6″N 21°40’25.8″E
informacje praktyczne
Izba Pamięci znajduje się przy Parafii Polskokatolickiej pw. Dobrego Pasterza w Łękach Dukielskich w wyremontowanej i zaadoptowanej sali parafialnej. Miejsce to ma na celu zachowanie dziedzictwa kulturowego i historycznego, jak również tradycji i tożsamości społeczności lokalnej oraz podniesienie wiedzy mieszkańców i turystów o jednej z najstarszych parafii polskokatolickich w Polsce – Parafii w Łękach Dukielskich.
Od IV do XI codziennie po uzgodnieniu z gospodarzem
dojazd
Jadąc drogą nr 19 w stronę Barwinka, w Tylawie skręcamy w prawo na drogę lokalną w kierunku Mszany. Po ok. 7 km skręcamy w lewo. Po 1,8 km na rozwidleniu jedziemy w lewo i po kolejnych 3,5 km dojeżdżamy do skrzyżowania w Olchowcu – skręcamy w lewo, po ok. 900 m skręcamy w lewo. Po skręceniu w prawo znajdziemy się na dróżce prowadzącej do Izby Pamięci.
GPS:
49°28’04.5″N 21°35’24.4″E
informacje praktyczne
Wstęp wolny.
Izba znajduje się w starej chałupie własności Tadeusza Kiełbasińskiego. Posiada zbiory pamiątek łemkowskich i huculskich – stroje, modele cerkiewek i sprzęty gospodarstwa domowego, zajęć rolniczych i pasterskich oraz zajęć pozarolniczych. Można również zobaczyć zbiory bibliograficzne tematu: Łemkowszczyzna, Huculszczyzna liczące ponad 4 tys. pozycji.
Muzeum można zwiedzać codziennie z wyjątkiem poniedziałków. Godziny zwiedzania prosimy uzgadniać telefonicznie: +48 13 4330712 lub poprzez e-mail: muzeum@zyndranowa.org
dojazd
Jadąc trasą Miejsce Piastowe – Dukla – Barwinek (droga E371 – 9) w miejscowości Tylawa (4 km przed przejściem granicznym w Barwinku), na wysokości Szkoły Podstawowej i Delikatesów Centrum należy skręcić w lewo (drogowskaz – Zyndranowa 5 km). Jedziemy 3 km prosto – po lewej stronie widzimy zabudowania Muzeum, po prawej parking.
GPS:
49°28’06.2″N 21°41’48.3″E
cennik
bilet normalny – 5 zł bilet ulgowy – 3 zł
informacje praktyczne
Wycieczki należy zgłaszać telefonicznie (+48 13 433 07 12), pocztą elektroniczną (muzeum@zyndranowa.org) podając datę i godzinę zwiedzania. Przewodnicy, po wcześniejszej rezerwacji oprowadzają w językach: polskim, rosyjskim, angielskim. Zwiedzanie trwa godzinę. Opiekunowie grupy szkolnej: wejście bezpłatne.
Warto wiedzieć: ??? zakup pamiątek, książek, muzyki łemkowskiej, inne??
Corocznie placówka organizuje święto tradycji łemkowskiej „Od Rusal do Jana”, na terenie Muzeum co jakiś czas organizowane są warsztaty (np. Kręcenia kiczek i szczypania gontów), plenery artystyczne, prowadzona jest działalność wydawnicza.
wystawy muzealne
Muzeum Kultury Łemkowskiej prezentuje ekspozycję etnograficzno-historyczną oraz pamiątki bitwy dukielskiej. W pobliżu muzeum znajduje się oddana do użytku w 1985 r. cerkiew prawosławna. Zabytkowe obiekty pochodzą z końca XIX i początków XX wieku. Oryginalne jest ich wyposażenie: sprzęty, narzędzia rolnicze, meble, wyroby rzemiosła, stroje, dzieła sztuki ludowej.
Obecnie w skład ekspozycji muzealnej wchodzą:
Chyża – zbudowana w 1860 roku (do 1901 roku jako chałupa kurna):
Sień – prezentowane są tu przedmioty codziennego użytku, m.in. żarna, wagi, narzędzia stolarskie;
Izba – stare meble, piec z kapą i zapieckiem, naczynia gliniane i żeliwne, stroje ludowe, sprzęt kuchenny;
Kancelaria pisarza wiejskiego – stare banknoty i monety, dokumenty, zdjęcia;
Przybudówka – wystawa pisanek, w większości prace Aleksandry Hryńczuk-Polańskiej z Łabowej oraz Anny Buriak z Olchowca;
Komora – sztuka cerkiewna, ikony, elementy wyposażenia, krzyże;
Stajnia – ekspozycja pasterska oraz rzemiosło tkackie;
Boisko – wystawa narzędzi i sprzętu rolniczego.
Koniusznia – zgromadzono militaria z czasów I i II wojen światowych.
Świetlica wiejska – pełni funkcje wystawowe (malarstwo, rzeźba), znajduje się tutaj również biuro Muzeum z bogatym zestawem publikacji. Jedno z pomieszczeń zajmuje biblioteka.
Kuźnia – pochodzi z Zyndranowej, wewnątrz palenisko z miechem, kowadło i zestaw narzędzi kowalskich.
Kaplica – rekonstrukcja typowej łemkowskiej kaplicy z XIX/XX wieku, wewnątrz ołtarzyk z figurami i obrazami świętych.
Wiatrak – przeniesiony z Wapiennego, posiada kompletny mechanizm.
Mała karczma – prowadziła m.in. wyszynk piwa, klientów obsługiwano przez okienko z ladą.
Chlewik – chlewik na świnie, owce i kury – obecnie pełni rolę magazynku na sprzęt gospodarski.
W budynku koniuszni urządzona jest wystawa historyczna- są tu pamiątki z I i II wojny światowej, głównie broń, mundury, sprzęty wojskowe. W świetlicy prezentowana jest sztuka łemkowska, a wokół zagrody- rzeźby będące efektem organizowanych w skansenie plenerów. Wystawa narzędzi i wyrobów kowalskich znajduje się w kuźni. Poza skansenem stoi stara chata żydowska, jedyna ocalała w tym regionie Polski. Tam również urządzono ekspozycję- judaików.
Jadąc drogą nr 19 od Miejsca Piastowego, wjeżdżając do Dukli, po lewej stronie zobaczymy zespół pałacowo-parkowy. Samochód można zostawić na parkingu przy Muzeum Historycznym – Pałac w Dukli.
GPS:
49°33’25.2″N 21°41’05.2″E
cennik
bilet normalny – 14 zł bilet ulgowy – 10 zł przewodnik – 50 zł (osoby chcące skorzystać z usług przewodnika proszone są o wcześniejszy kontakt telefoniczny) bilet rodzinny – 43 zł (2 dorosłych +2 dzieci)
informacje praktyczne
Wycieczki proszone są o telefoniczne zgłaszanie 13 433 00 85, pocztą elektroniczną (muzeum@dukla.pl) lub faksem (13 433 02 36), podając datę oraz planowaną godzinę zwiedzania. Wycieczki nie zgłoszone mogą nie zostać przyjęte. Przewodnicy, po wcześniejszej rezerwacji, oprowadzają w językach: polskim, niemieckim i angielskim. Zwiedzanie z przewodnikiem trwa godzinę w przypadku zwiedzania wnętrz lub półtorej godziny w przypadku zwiedzania wnętrz i pozostałych wystaw. Grupa nie może liczyć więcej niż 25 osób. Jeden opiekun grupy szkolnej: wejście bezpłatne. Pozostali opiekunowie: bilety ulgowe
Istnieje możliwość zakupu pamiątek, pocztówek, książek oraz map.
wystawy muzealne
W Muzeum organizowane są wystawy stałe:
– Z dziejów Dukli i dukielskiego zespołu pałacowo-parkowego – Wystawy prezentują historię Dukli ze szczególnym uwzględnieniem zespołu pałacowo-parkowego, w którym obecnie ma swoją siedzibę Muzeum. Na ekspozycję składają się liczne dokumenty archiwalne oraz fotografie. Szczególną wartość historyczną mają dwa dokumenty z XVIII wieku: „Kopia atestacji do win sporządzona przez Tomasza Jerzego Ossolińskiego …” z 1757 r. oraz „List donoszący Komisji Skarbowej dla Jerzego Augusta Wandalina Mniszcha, marszałka nadwornego koronnego i jego żony Amalii z Brühlów” wystawiony w 1766 roku w Kancelarii Wielkiej Koronnej przez Andrzeja Zamoyskiego. Całość ekspozycji dopełniają dwa pomieszczenia wyposażone w oryginalne meble pałacowe oraz część biblioteki pałacowej. Na wystawie prezentowane są również nieliczne zachowane elementy rokokowego wystroju pałacu z czasów Mniszchów oraz znajdujące się na wyposażeniu pałacu w XIX i na początku XX wieku wyroby rzemiosła artystycznego: meble, zegary, porcelana, tkaniny i wyroby z metalu.
– Z walk w Karpatach w okresie I i II wojny światowej – Zasadnicze wystawy tworzą eksponaty broni i sprzętu wojskowego używanego podczas walk prowadzonych w Karpatach w okresie I i II wojny światowej. W latach 1914-15 oraz w roku 1944 lesiste wzgórza Beskidu Niskiego stały się areną ciężkich walk, toczonych przez setki tysięcy żołnierzy niemieckich, austriackich, węgierskich, rosyjskich, czechosłowackich i sowieckich.
– Skansen broni ciężkiej na dziedzińcu Muzeum: na dziedzińcu pałacowym zgromadzono prawie 20 egzemplarzy broni pancernej, artyleryjskiej, rakietowej i przeciwlotniczej, używanych podczas walk o przełęcz dukielską
W Muzeum kilka razy do roku prezentowane są dodatkowo interesujące wystawy czasowe. Muzeum proponuje również udział w innych formach edukacji kulturalnej, m.in.: lekcje muzealne, prelekcje, konkursy, konferencje naukowe i popularnonaukowe, koncerty i spotkania. Imprezy mają charakter otwarty.
Kościół parafialny pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny to murowana, trójnawowa budowla z 1756 roku. Od zachodu przylega kruchta, dobudowana prawdopodobnie w 1907 r. Ściany wewnętrzne zdobi polichromia wykonana przez malarza Ignacego Sroczyńskiego. Ołtarz główny i ołtarze boczne są replikami ołtarzy XVIII wiecznych, odtworzonych przez krośnieńskiego rzeźbiarza Andrzeja Lenika. W ołtarzu głównym obraz Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, w sukience i z koroną, barokowy, wzmiankowany w wizytacji kościoła w 1720 roku, przemalowany, obecnie odrestaurowany. Dwa boczne ołtarze w lewym św. Barbara, w prawym św. Józef z Dzieciątkiem, w zwieńczeniu św. Jan Chrzciciel. Ambona z 1905 r. wykonana przez Andrzeja Lenika na wzór dawnej z ok. 1756 roku, fundacji Macieja Zachariasza. W świątyni znajduje się interesująca chrzcielnica w kształcie łodzi, rokokowa z około 1756 r. z bogatą dekoracją snycerską, z pokrywą zwieńczoną rzeźbą chrztu Chrystusa. Ambona, jest również kopią ambony z 1756 r. wykonana przez A. Lenika. W przęśle zachodnim nawy głównej kościoła znajduje się chór wsparty na profilowanych arkadach filarowych, odsklepiony kolebkowo – krzyżowo, parapet wklęsło – wypukły, zwieńczony profilowanym gzymsem. Ciekawe są również rzeźby, które obecnie znajdują się w tzw. skarbczyku: Chrystus Zmartwychwstały – barokowa z XVII – XVIII wieku, św. Wojciech (z dawnego ołtarza głównego), św. Stanisław bp. Mojżesz, anioł (dawne zwieńczenie ołtarza).
