Olchowiec jest wsią łemkowską malowniczo położoną w Beskidzie Niskim. Miejscowość usytuowana jest w dolinie potoku Wilsznia i jego dopływu Olchowczyk, spływającego ze stoków pasma granicznego w okolicach Baraniego (754 m n.p.m.). Nazwa wsi pochodzi od olchy – w języku ukraińskim olcha to wilcha. Natomiast dawniej Olchowiec był łemkowskim Wilchowcem.
Ścieżka przyrodniczo-historyczna „Olchowiec” powstała w 2017 roku z inicjatywy mieszkańców Olchowca i turystów. Gmina Dukla wspólnie z partnerem słowackim – Obec Vysna Pisana uzyskała dofinansowanie z Programu Współpracy Transgranicznej INTERREG VA Polska – Słowacja 2014-2020 na projekt pt. „Przez górkę do sąsiada”. Twórcą i koordynatorką projektu jest Krystyna Boczar-Różewicz. Koncepcję ścieżki wraz z opisami dotyczącymi historii Olchowca i multimediami przygotowali Dariusz Dyląg i Piotr Sadowski. Opisy przystanków dotyczące przyrody przygotowali pracownicy Magurskiego Parku Narodowego.
Trasa jest w formie pętli, która rozpoczyna się i kończy przy Domu Ludowym w Olchowcu, blisko zabytkowej cerkwi drewnianej z kamiennym mostem. Długość szlaku wynosi 11,5 km, a przejście ścieżki zajmuje minimum 5-6 godzin.
Najniższy punkt trasy znajduje się we wsi Olchowiec na wysokości ok. 450 m n.p.m., a najniższy na wierzchołku Baraniego, zwanego dawniej Olchowczyk lub Jaworzyska – 754 m n.p.m.
Na ścieżce znajduje się 15 przystanków o tematyce związanej z historią i kulturą Olchowca, a także z przyrodą Magurskiego Parku Narodowego.
Można dowiedzieć się wielu szczegółów o historii miejscowości, kulturze ludowej, a także o działaniach wojennych na tym terenie:
– I Wojna Światowa i pozostałe ślady fortyfikacji z 1914 roku na Przełęczy Beskid nad Olchowcem;
– burzliwe dzieje wsi w latach 1944-1947, w tym walki o grzbiet Dobańców w 1944 roku.
Dodatkowa trasa po stronie słowackiej ma długość ok. 7 km i rozpoczyna się przy źródle „Pod Scobom”, gdzie znajduje się miejsce na ognisko, a kończy na szczycie Stavok na granicy polsko-słowackiej. Na trasie są trzy przystanki (71, 72, 73) o tematyce związanej z historią Vysnej Pisanej i otaczającą ją przyrodą.
Czas przejścia trasy po stornie słowackiej to ok. 3 godziny.
Oznaczenie ścieżki po stronie polskiej to biało-czarne znaki, po słowackiej stronie wędrówka przebiega za żółtym oznaczeniem.
PRZYSTANKI ŚCIEŻKI PRZYRODNICZO-HISTORYCZNEJ:
- Olchowiec: historia miejscowości do II wojny światowej, cerkiew i most
- Osadnictwo i rozłóg wsi
- Sukcesja wtórna
- Trakt na Węgry – wymiana kulturowa na przestrzeni wieków
- Potok Olchowczyk
- Przełęcz Beskid – granica państwa
- Baranie
- Buczyna karpacka
- Ptaki lasu
- Drapieżniki puszczańskie
- Ochrona ekosystemów leśnych
- Dobańce – walki o grzbiet górski w 1944 r.
- Widok znad miejscowości – tradycyjne sposoby gospodarowania
- Ekomuzeum w zabytkowej chyży – kultura ludowa Łemków
- Burzliwe dzieje Olchowca (1944-1947). Współczesność miejscowości
Przewodnik w wersji on-line po ŚCIEŻCE PRZYRODNICZO-HISTORYCZNEJ OLCHOWIEC znajduje na stronie Transgranicznej Informacji Turystycznej w Dukli: https://it.dukla.pl/wydawnictwa/
Dzięki aplikacji mobilnej beFOGG turysta może mieć przewodnik i kompas w swoim smartfonie, a także zapoznać się z historią rejonu wirtualnie.
Aplikacja beFOGG – instrukcja pobrania ścieżki:
- Pobierz aplikację beFOGG
- Wybierz: „Ścieżka przyrodniczo-historyczna „Olchowiec”
- Włącz GPS
- Odwiedzaj kolejne przystanki
Zapraszamy na ścieżkę przyrodniczo-historyczną „Olchowiec” słowami znanego mieszkańca Olchowca – Pana Mikołaja Gabły
„Długo można by opisywać piękno tej nazywanej zieloną pustynią ziemi, ale najlepiej przyjechać tu i zobaczyć ją na własne oczy – to wymarzone miejsce dla każdego turysty <<beskidnika>>”. [M.Gabło „Olchowiec Łemków utracony” Siercza 2020]
