W XIX wieku Żydzi stanowili zdecydowaną większość mieszkańców Dukli – ok. 85 % ludności. Dziś w mieście można odnaleźć  ślady po lokalnej społeczności żydowskiej. Przy ul. Cegrowskiej znajdują się ruiny synagogi, wzniesionej w 1758 r. i zniszczonej przez hitlerowców w czasie wojny. Nieopodal jest też budynek dawnej szkoły żydowskiej.

Cmentarz żydowski w Dukli położony jest na południowym skraju miejscowości, po prawej stronie drogi w kierunku Barwinka. Nekropolia składa się z dwóch części – tzw. starego cmentarza, założonego na początku XVIII wieku i przylegającego do niego nowego cmentarza, funkcjonującego od około 1870 roku.

Cmentarz w religii żydowskiej stanowi miejsce święte i zarazem nieczyste. Zazwyczaj przy wejściu znajdowała się studia, przy której należało dokonać ablucji. Cmentarz był miejscem nienaruszalnym, gdzie szczątki ludzkie miały oczekiwać nadejścia Mesjasza. Dla ludności żydowskiej najważniejsze było to, co kryje ziemia, a nagrobki – choć naturalnie otaczane szacunkiem – miały znaczenie wtórne.

Na „starym cmentarzu” (bliżej drogi głównej) przetrwało kilkadziesiąt zniszczonych macew, wiele z nich jest połamanych i porośniętych mchem.

Nowy cmentarz ogrodzony jest murkiem, który ma kształt prostokąta. Można na nim znaleźć około 160 dobrze zachowanych macew. Duża liczba stell nagrobnych z dukielskich nekropolii została wykorzystana przez Niemców do regulacji potoku w Smerecznem oraz do prac budowlanych w Dukli i w okolicznych miejscowościach.

Cmentarz żydowski w Dukli jest wpisany do rejestru zabytków. Obecnie cmentarz znajduje się pod opieką Stowarzyszenia na Rzecz Ochrony Dziedzictwa Żydów Ziemi Dukielskiej „SZTETL DUKLA”.

Cmentarz skrywa w sobie wiele tajemnic… Prawdopodobnie spoczywają tu m.in. dziadkowie Heleny Rubenstein – światowego potentata w branży kosmetycznej.

Przed cmentarzami stoi pomnik upamiętniający Żydów z Dukli i okolic, którzy zginęli z rąk niemieckich nazistów w czasie II wojny światowej. Został on postawiony dzięki staraniom Stowarzyszenia „SZTETL DUKLA”.

GPS

49°32’53.6″N 21°40’58.9″E

Comments are closed.